aṅgitan daḷĕm suwargi kaṅjĕŋ gusti paṅéran adipati harya maṅkunagara iṅkaŋ kapiŋ sakawan.
kawĕdalakĕn déniŋ ki patmasusastra, tiyaŋ mardika iṅkaŋ marṣudi kasusastran jawi iŋ surakarta.
iŋ maṅké kasusastranipun karuntutakĕn kaliyan paramabasa ḍatĕŋ radèn dirja atmaja.
1. ḍaṇḍaŋgula
1. putĕkiŋ tyas daruna gĕŋ kiṅkin, kagunturan iŋ krama sarkara, kélut kalimput aṅĕné, nir kabudayanipun, lir kataman iŋ astra bahni, braṣṭa tanpa upaya, puwara guŋ wuyuŋ, wahya wiyadiniŋ driya, driyasmara maripiḥ maṛĕk ṅĕnèni, naṅsaya mawèḥ braṅta.
2. iṅimur imur mara mrĕpĕki, linali lali saya ṅaléla, ḷĕṅé iŋ tyasé ṅalèlèḥ, paran wusanèŋ gandruŋ, dé kadĕṛĕŋ daruŋ kapati, kapatuḥ iŋ pantaka, pan tĕka kadurus, kadrawasaniŋ kuŋ rimaŋ, ṛĕmiŋ nétra satata kaŋ mikatoni, kontraniŋ dyaḥ kotama.
3. tamtam tuman tumonton iŋ ṛĕsmi, ṛĕsĕpiŋ tyas iŋ ṛĕspatinira, nirṇakkĕn laṅĕn ṛĕsminé, sor kaŋ aṅsana tuñjuŋ, tuñjuŋ méraŋ maraŋ maṣkwari, ṛĕkasa lumawana, kucĕm warṇanipun, sari sari sabhuwana, kasaṅsara lan sira ṛĕbut mamanis, manuṅsuŋ asuŋ ganda.
4. ganda arum tinumrapkĕn mariŋ, wandanira sumrambaḥ warata, sumrik sumrik saranduné, koṅas maṅĕkĕs iŋ kuŋ, madu madu paṭi sabhumi, bubar paḍa tumiba, tumpĕk tumpuk suṅsun, sĕsĕg anèŋ sariranta, kumarané kumĕrab amĕrakati, marwasa wèḥ wiyoga.
5. miwaḥ liḍaḥ lawan kilat ṭaṭit, apapaṇṭan lawĕné anukṣma, anèŋ liriŋ kaṛĕmĕné, marma lamun tumanduk, lir aṅgané sara saṅkali, lumarap ṅalap jiwa, nir jiwitanipun, sumawana surya candra, myaŋ kartika prabané amrabawani, maraŋ wadananira.
6. sotya sotya muṣṭika di adi, jagad traya wus ṅumpul sadaya, dumunuŋ tyasira aṅgèr, kontab ṅumala mĕrdu, kasusilan silaniŋ èstri, sutrĕptiniŋ akrama, téja lan kĕkuwuŋ, kawaṅwaŋ nèŋ imbanira, mamanoné nanaṅi ana iŋ ati, onĕŋ anon mriŋ sira.
7. pradapané iṅkaŋ taru ṛĕsmi, raras rumé rumarap iŋ sira, wus suṛĕm ṅaliḥ sunaré, sumirat mariŋ tutuk, tuṅtuŋ ṛĕkta ṅrĕrontog ati, brĕmara lan mutyara, cahyané cumuṇḍuk, cumaṇḍi riŋ wajanira, narawuṅi waṅun lir tètèsiŋ wariḥ, kéṅis ṅasmarèŋ cipta.
8. luŋ ĕluṅan kalaṅĕniŋ laṅit, aṅaṅlaṅi lumĕṅiṅiŋ kisma, tumaṅkul ṅukĕl sinomé, sinatmata wèḥ trĕñuḥ, añuhiŋ tyas rudita gati, swara samarcapada, kaŋ mardaṅga arum, rumakĕt kĕkĕt lan sira, sriniŋ swara lir rindiṅiŋ pra apsari, kumĕñut ṅañut jiwa.
9. tĕmaḥ tumpĕk pĕpĕk saananiŋ, tri bhuwana kumarané mara, mĕrak maraŋ sira kabèḥ, kambuḥ kambuḥ buburu, mriŋ kusuma kudu andasiḥ, asiḥ aṅèstupada, ajriḥ bok sinartu, sinadarga lamun sira, muṣṭikèŋ rat nadyan supraba lan ratiḥ, muŋ dadi kaṇṭinira.
2. kinaṇṭi
1. midĕr iŋ rat aṅalaṅut, lalana jajaḥ nagari, mubĕŋ tĕpiniŋ samodra, sumĕṅka aṅgraniŋ wukir, anĕlasak wanawasa, tumurun mriŋ juraŋ trĕbis.
2. sayĕkti kalamun suwuŋ, taṅèḥ miriba kaŋ warṇi, lan sira pupujaniṅwaŋ, manawa ḍasariŋ bhumi, miwaḥ luhuriŋ akasa, tuwin jroniŋ jalaniḍi.
3. iku sapa ta kaŋ wĕruḥ, naṅiŋ kiraniŋ tyas mami, sanadyan iŋ tri bhuwana, anaa kaŋ maḍa warṇi, makṣiḥ sumèḥ sĕmunira, lurus larasiŋ ṛĕspati.
4. myaŋ dĕdĕg paṅadĕgipun, sĕḍĕŋ sèḍĕt amantĕsi, sĕmbada gĕṅiŋ sarira, léléwani milaṅoni, wiraga raga karana, murwèŋ dyaḥ yaṅyaṅiŋ bhumi.
5. manis gapyak lukita rum, ḍèmĕs luwĕs mĕrakati, susila tyasé ṅumala, solahé ñudara wĕrti, juwawut gĕŋ kaŋ salaga, parikudu sun ṅèṅèri.
6. kadĕṛĕŋ kudu andaruŋ, kumĕdaḥ dadiya abdi, nira saŋ kaḷĕṅkaniŋ dyaḥ, kaŋ mardu martaniŋ dasiḥ, asiḥ mriŋ kwula wiyoga, yoganiŋ kaŋ ṅusadani.
7. sada kalaniŋ lara kuŋ, kinuṅkuṅa iŋ paṅakṣi, iṅupakarèŋ wiwida, widagdaa iŋ paṅrĕmiḥ, ṛĕsĕpiŋ tyas manuhara, larasiŋ rèḥ nèŋ jinĕm mrik.
8. baṣkara mijil kalalun (liṅsir), janma pinrayitnèŋ wèṣṭi (disujanani), sirṇa tyas mriŋ kasujanan, araniŋ jati ṅĕmasi (kayu jati mati ṅaraŋ), guŋ rimaŋ braṅta maṅaraŋ, raṅu raṅu aṅranuhi.
9. sayakanira hyaŋ wisnu (cakra), sarana giyota milir (wĕlaḥ), guŋ kacakra solahira, maṅimur imur ṅrĕṛĕpi, wé mijil iŋ antarikṣa (udan), pama édan andaḷĕmiŋ.
10. saŋ wrĕsni késawa prabhu (sĕtyaki), brĕmara kaŋ talèŋ siti (tawon tutur), sĕtyanana tur kawula, paron pamunduliŋ rukmi (éndra), ṅéndraloka janaloka, satata ulun sumiwi.
11. sastra paṅaṇḍĕgiŋ kiduŋ (pada), sudarma basudéwa ji (basukĕṭi), ṅèstupada mriŋ kusuma, mañjanmaa piŋ sakĕṭi, pusara paṅikĕt gaṅsa (palutur), tumutur tan sĕdya kari.
12. upama sira mas iṅsun, manukṣma mriŋ taruṛĕsmi, iṅsun manukṣma riŋ sĕkar, gaḍuŋ rumambat iŋ uwit, lumalat muḷĕt pradapa, tumali kantil kumantil.
13. yèn sira nukṣma riniṅsun, maraŋ iṅkaŋ sarwa sari, iṅsun kaŋ dadya sadpada, rumaraḥ mara maṅuṅsir, ṅisĕp maduniŋ kusuma, sanétyasa liliron siḥ.
14. aywa na sawalèŋ kayun, kéwala kadya aṅganiŋ, mimi lawan kaŋ mintuna, supĕkĕtiŋ siyaŋ ratri, lusi guŋ kaŋ sabèŋ rawa (wĕlut), muŋ sira kalulut mami.
15. kambiŋ wana kaŋ sisiyuŋ (kidaŋ), iswara nagri biraji (aspadriya), paṅudaŋ udaṅiŋ driya, yèn kalakon dadi gusti, kawis pita mawa ganda (maja), amuŋ aja maṅguŋ runtik.
16. manawa nétyanta siruŋ, ilaŋ téjaniŋ mamanis, sirṇa tyas mriŋ kasusilan, kusut raras rumiŋ èstri, kaŋ carma tumrapiŋ pada (sĕtiwĕl), owĕlé kapati pati.
17. ḍukut tĕgal piṇḍa pantun (sukĕt kalamĕnta), pamintèṅwaŋ kusuma di, waṅkawa manawĕŋ surya (bĕndu), yèn bĕndu maraŋ kaŋ abdi, wisma sasanèŋ kawaca (gĕḍoŋ), gĕḍoṅĕn nèŋ jinĕmwaṅi.
18. gĕpyokĕn wĕḍariŋ gĕluŋ, sudukĕn iŋ sadak rawis, gablogana burat wida, pandunkĕn kanaka luṅit, kalésa kéntar iŋ toya (saraḥ), sumaraḥ karṣanta gusti.
19. carma wrĕkṣa kaŋ wus luru (klika), nalikanira samaṅkin, kalpika tumrapiŋ braja (pĕṭuk), yèn kĕpĕṭuk lan sira ri, larapiŋ kaŋ riris madya (nĕrpya), kumĕpyur iṅsuŋ tan sipi.
20. ḍèṅkèḷĕn koṅsi samĕnut, tĕrataban tĕluŋ ari, gumĕtĕr luwiḥ roŋ dina, gragapan saari ari, woḥ gĕbaŋ kaŋ rinumpaka (kraṇḍiŋ), kaya ta ana sumaṇḍiŋ.
21. sotya kĕkawin ranipun (mulat), mulat ṅanan mulat ṅériŋ, puspita rinawis ṛĕṅga (gubaḥ), gugubaḥ dèn wolak walik, garwa saŋ ṛĕsi wisrawa (sukèkṣi), dupi tan ana kahèkṣi.
22. añjĕgrĕg jĕjĕr añjĕtuŋ, jiñjaŋ jajantuṅé rujit, cipta murca riŋ tyasira, gumuluŋ ṅraṅkul guguliŋ, rinasa rasa udrasa, drawaya waspa drĕs mijil.
3. mijil
1. wastra ṅaṅraŋ tèbèṅiŋ patani (gas), paṅgagasiŋ batos, atma dwija sampani wastané (jayadrata), guŋ karanta iŋ siyaŋ myaŋ ratri, iṅkaŋ sarpa laṅkiŋ (dumuŋ), muŋ sira riniṅsun.
2. pataréndra (ḍampar) parabiŋ pawèstri (wadon), paran wĕkasiŋ don, kaŋ toḥ pita sumrambaḥ ṅaṅgané (panu), lagya ana panujuniŋ ati, ron ḷĕsaḥ iŋ siti (uwuḥ), éwuḥ marganipun.
3. wahéladi (ati= tyas wadon) tanayèŋ kaḍiri (candrakirana), kiraniŋ tyas iṅoŋ, yĕkṣa prabhu goraṅsa kadaṅé (suratimantra), datan mantra sira animbaṅi, janma guŋ kajoḍi (asor), wit asor kalaṅkuŋ.
4. tawiŋ wastra (kĕlir) ron kamal kaŋ kuniŋ (sinom), nadyan saŋ lir sinom, kukila guŋ sabawèŋ ratriné (kuḍasiḥ), datan suda aṅaṅgĕp kakasiḥ, andĕl ṅaḷĕṅka ji (dumrĕkṣa), mĕkṣa raganiṅsun. 5. pasir krĕsna ṅujwala kahèkṣi (wĕḍi maléla), lila trusiŋ batos, goṭaka lit kawistara ḷĕṅé (soŋ), suka dadya panoṅsoŋ pakaṭik, roniŋ taṅkil kawis (so), sokur raganiṅsun.
6. satriya di purèŋ glagahwaṅi (radèn pataḥ), patahĕn wak iṅoŋ, pragosa lit jañjan iŋ warṇané (tukaŋ), dadya tukaŋ panĕbaḥ jinĕm mrik, jajaṅgan nèŋ wukir (wasi), wasis nora kiḍuŋ.
7. guḍé rambat kaŋ papatra ruwit (kapri), kapriyé riniṅoŋ, suwati kaŋ ṅrabasèŋ tirisé (waṅwuŋ), yèn maṅguṅa muŋ srawuṅan aṅliŋ, atmajèŋ kékayi (radèn brata), braṅtèṅsun kadurus.
8. wanara guŋ (wawa) kramaniŋ paṅakṣi (anon), tan kuwawa anon, sri naréndra maṅgada parabé (citragada), mriŋ citranta iṅkaŋ piṇḍa sasi, tuṅguliŋ apsari (supraba), prabané ṅuṅuwuŋ.
9. sadpada lit uḷĕŋ anèŋ panti (lañcĕŋ), cĕṅĕŋ yèn tumonton, turaṅga kaŋ ṛĕkta sakiswané (napas), napas sĕsĕk kĕkĕtĕk kumitir, wé mijil iŋ ḍiri (kriṅĕt), kaŋ kariṅĕt kumyus.
10. kampuḥ néndra (siṅĕp) raniŋ wana basmi (tunon), sumiṅab kaŋ panon, déwataṅin sira paḷĕṅgahé (bayu), tanpa bayu yayaḥ aṅĕmasi, srayaniŋ pakarti (ñambat), sambat jroniŋ kalbu.
11. patra wisa (kĕmaḍuḥ) yoganiŋ maharṣi (anak pujan), ḍuḥ pupujan iṅoŋ, basu wiriŋ (woluŋ) andanu wismané (kĕbo), tutuluṅa babo iŋ kaswasiḥ, puṇḍèn paṇḍusiwi (kalima usada), usadèŋ lara kuŋ.
12. puspa kisma kaŋ winuḍar éñjiŋ (layon), sajroniŋ mèḥ layon, kaŋ kintèki pakirim ciriné (ṅalamat), lamat lamat iŋ swara tan paṅliŋ, risaŋ naṅkula ri (sadéwa), yèn sira déwa yu.
13. tambaŋ pisaḥ (pĕḍot) nandukkĕn jĕmpariŋ (manaḥ), kaŋ manaḥ sumĕḍot, kĕpĕt daṅan (ilir) drananiŋ paṅgawé (wĕgaḥ), lir ginugaḥ gumrégaḥ aliṅgiḥ, luŋ maṅka usadi (lĕṅlĕṅan), ḷĕṅlĕŋ ḷĕṅuk ḷĕṅuk.
14. cipta maya (aṅĕn aṅĕn) rukĕm kaŋ tan pari (kĕtos), ṅaṅĕn aṅĕn batos, sotya ṛĕkta (miraḥ) gulaṅgé prajané (ṅindi), miraḥ iṅsun sira anèŋ ṅĕndi, diwasaniŋ ari (dalu), tĕka tan kadulu.
15. guḍé paṇḍak (apa apa) uṅgyaniŋ piranti (gĕḍoŋ), apa anèŋ gĕḍoŋ, taru arga lir kiswa roṇḍoné (cĕmara), dyan umadĕg mara maṛĕpĕki, paséwakèŋ tami (balé maṅu), maṅu maṅuk maṅuk.
16. pakṣi toya kulawu kaŋ warṇi (caṅak), iṅuṅak tanpandon, raniŋ janma paṅrĕsik tilamé (panĕbaḥ), tĕbaḥ jaja caṅkélak abali, séla cala radin (lètèr), nèŋ latar pitĕkur.
17. duk samana wayaḥ madya ratri, hyaŋ candra katonton, maratani udara lawĕné, tinawĕŋ iŋ imalaya nipis, rumamyaŋ kahèkṣi, lir pupur rinĕmbug.
18. nèŋ wadananira saŋ mawèḥ griŋ, amĕlok sumorot, kapitèŋ tyas winuḍar astané, manĕmbrama iŋ tĕmbuŋ mamanis, ḍuḥ hyaŋ hyaṅiŋ bhumi, titiñjo mariŋ sun.
19. apa sira kaŋ pariŋ usadi, mriŋ dasiḥ kaŋ ṅlamoŋ, asiḥ tĕmĕn maraŋ gĕgĕbalé, dupi kontra kaŋ ima lumiṇḍiḥ, wantaḥ sitaṛĕsmi, tumuṅkul aṅgandruŋ.
20. nĕṅgak waspa tumiṅal maṅiṅgil, kartika mañcoroŋ, nèŋ pracima kumĕḍap cahyané, lir kiñcaṅiŋ alis kaŋ mawèḥ griŋ, aḍuḥ sambat mati, kapĕtĕk iŋ gandruŋ.
21. tan antara iṅkaŋ lintaŋ ṅaliḥ, gumĕbyar cumlorot, iṅsun siḍĕp liriṅira aṅgèr, aduduka mriŋ kaŋ lagya agriŋ, puwara asĕpi, aliwuŋ maṅun kuŋ.
22. titi sonya ṅrañcaka ṅranuhi, sasaṅka wus ṅayom, aṅĕnèni laléyan sunaré, wawayaṅaniŋ aṅga dumĕliŋ, tinubruk liniliŋ, ṅĕṅlĕŋ gandruŋ gandruŋ.
23. ḍuḥ ḍuḥ aḍuḥ wodiŋ driya mami, juwita winoṅwoŋ, glis sapanĕn intĕn gĕgĕbalé, aywa mèndĕl tanpa ṅandika ris, paran dosa mami, dé prapta tumambuḥ.
24. lamun ana sisipé kaŋ abdi, sakiŋ tan rumahos, aṅlirwakkĕn maraŋ sarirané, tarlèn muhuŋ akṣamanta gusti, upamèŋ sun kadi, mas kéntar iŋ ranu.
4. maṣkumambaŋ
1. iŋ sakarṣa tan nĕdya sawalèŋ galiḥ, tĕmpuḥna asmara, béṅkas puspitanèŋ wèni, suka palastra iŋ tilam.
2. sadaṅuné nèŋ latar guŋ salaḥ kapti, wus baṅun rahina, sumirat sunariŋ rawi, sumuluḥ iŋ antarikṣa.
3. tĕmaḥ kucĕm kusut sasaṅka kĕliṇḍiḥ, nir ujwalanira, kaŋ dinaliḥ kusuma di, puwara tanpa karana.
4. kagyat kaṅgĕg kagugu solahiŋ ṅuni, tansaḥ sayut driya, mimba siŋ wisma aṅaliḥ, tumama mariŋ udyana.
5. ṅéṅgar éṅgar mriḥ purṇa pranawèŋ kawi, biratiŋ turida, dupi prapta samipaniŋ, wĕdari mulat puspita.
6. lagya nĕḍĕŋ koṅas kaŋ ganda mrik miṅiŋ, tumujwèŋ nasika, èṅĕt mriŋ saŋ wèḥ wiyadi, aṅlĕs aṅlosod iŋ kisma.
7. amiyarṣa swarané brĕmara ṅrĕṅiḥ, aṅrĕrubuŋ sĕkar, kaŋ mèdĕm maduné pinriḥ, wèḥ yatna ñana sasmita.
8. dyan umadĕg alon dènira lumaris, mriŋ taman mèt sĕkar, cinaṅkiŋ nèŋ asta kériŋ, satata kinuswa kuswa.
9. asta kanan tumumpaŋ nèŋ puṇḍak kériŋ, midĕr midĕr miyat, pañjrahé kaŋ sarwa sari, uniṅa tyas kahonĕṅan.
10. sambat sambat ḍuḥ babo saŋ kadi ratiḥ, baya tan supĕna, taṅèḥ tukua pawarti, dasihé anaṇḍaŋ braṅta.
11. pisaŋ ḷĕsaḥ (dalu) patiḥ nagri mahèspati (suwanda), sadalu wandèṅwaŋ, pakṣi krĕsna (gagak) raniŋ aji (naréndra), ṅagak agak datan néndra.
12. gadarba gĕŋ (siṅa) narmada katunan wariḥ (asat), siṅa kasatmata, pandakwa mriŋ woŋ ajuti (tarka), panarkèṅsun yayi sira.
13. garwa wipra (éṇḍaŋ) wogan alit tumbal panti (akar), aṅéṇḍaṅi karṣa, matswa gĕŋ muṅgèŋ jahnawi (papar), papariŋ pituwas braṅta.
14. kélor wana (sana) ubaya kaŋ tanpa warṇi (tan ñata), wusana tan ñata, caṛĕmé sasanèŋ tĕgil (katu), katuwoné raganiṅwaŋ.
15. sotaniŋ tyas kadya tarwé maṅsa katri, jĕnar tanpa téja, lir cintaka minta riris, aṅajap tibaniŋ warṣa.
16. kaŋ minaṅka warṣané sira maṣkwari, rarab wèḥ martana, tarulata tur andadi, cintakané tan saṅsara.
17. yèn tan kadya maṅkana paranta gusti, sayĕkti kadawan, drawayané tyas naputi, dumadi dadalan lina.
18. tambra mimba (iwak maṅur) kramané paṅamèt kapti (disruwé), aṅur sinruwéya, wilada kaŋ patra ḷĕmpit (èlo), lowuŋ dadi ĕmbanira.
19. tĕpi dwaja (bara) piji gĕŋ kaŋ muṅgèŋ kawis (giraŋ), piraṅbara béñjaŋ, satriya siṅgĕla nagri (bisawarṇa), bisa maḷĕs iŋ sihira.
20. kawi papa (sudra) mantasa nagri kubarṣi (kadarwati), sakadariŋ sudra, kalabaŋ markatèŋ ratri (rĕna), akarya ṛĕnaniŋ driya.
21. sarpa krĕsna (ula dumuŋ) tutula muṅgèŋ turaṅgi (timbaṅan), amuŋ timbaṅana, prajané saŋ wisnusiwi (trajutrisna), ḍuḥ miraḥ trĕsna kawula.
