5. kaṅjĕŋ nabi suléman
kacarita iŋ sawijiniŋ waktu kaṅjĕŋ nabi suḷĕman kaguṅan karṣa nĕdya añatakaké, muṅguḥ papaṣṭèniŋ allaḥ iku kĕna diowahi apa ora. kaṅjĕŋ nabi miḍaṅĕt pawarta yèn ratu iŋ masrik lan iŋ magrib aprajañji bakal paḍa abébésanan, wiwit ḍèk duruŋ apuputra olèhé paḍa prasĕtyan. samĕṅko ratu loro mahu wus paḍa kaguṅan putra, sarta kabĕnĕran baṅĕt putrané ratu masrik mĕtu lanaŋ, putrané ratu magrib mĕtu wadon, dadi wus tamtu sida abébésanan. kaṅjĕŋ nabi suléman anuli ṅlumpukaké sakèhiŋ buburon alas kutu kutu walaŋ ataga (kutu kutu woŋ alaṅtaga).
sawusé pĕpak paḍa maṛĕk ana iŋ ṅarṣané bañjur ḍawuḥ : (sapa kaŋ bisa aṇḍuṣṭa putrané ratu mahu salaḥ siji, supaya wuruŋ diḍahupaké).
kabèḥ paḍa ora saguḥ amarga ériŋ iŋ kadibyané ratu masrik lan magrib, muŋ ana manuk garuḍa siji, iku ñĕḍak iŋ ṅarṣané kaṅjĕŋ nabi nuli muñjuk : (kawula gusti, iṅkaŋ kadugi aṇḍuṣṭa jabaŋ bayi).
kaṅjĕŋ nabi aṅandika : (iya bĕcik, mara tumuli maṅkata).
garuḍa nuli mundur saka ṅarṣané kaṅjĕŋ nabi, akĕkablak bañjur mampruŋ mumbul iŋ awaŋ awaŋ ṅayuḥ iŋ gagana. aburé rikat kaya ṭaṭit, saḍéla wus tĕkan iŋ saḍuwuré kaḍaton magrib. iŋ kono jabaŋ bayi kapanujon lagi disirami. garuḍa éṅgal niyub, jabaŋ bayi rinĕbut wani, nuli digawa mumbul digoṇḍol mĕñaŋ susuhé kaŋ dumunuŋ iŋ pucukiŋ kayu gurda satĕṅahiŋ alas gĕḍé adoḥ ĕlor lawan kidul. jabaŋ bayi ana iŋ kono ora dipatèni, malaḥ diĕpèk anak. manuk garuḍa baṅĕt gumatiné, sabĕn dina luṅa golèk wowohan kaŋ énak énak diaṅgo aṅiṅoni anaké pupon. saya gĕḍé jabaŋ bayi mahu saya katon éndaḥ iŋ rupa, sĕnĕniŋ cahya umañcur mawa téja, kawistara yèn isiḥ trahiŋ kusuma ṛĕmbĕsiŋ madu. mulané garuḍa saya wuwuḥ trĕsnané.
gĕnti kacarita, putra iŋ masrik wus wayaḥ diwasa, kaŋ rama baṅĕt trĕsnané, ḍasar putra kakuŋ muŋ siji, bagus iŋ rupa, wiwit timur mula digaḍaŋ gaḍaŋ aṅgĕntèni kapraboné kaŋ rama.
ratu iŋ masrik ḍèk samana wus miḍaṅĕt pawarta yèn ratu iŋ magrib iya wus kaguṅan putra putri, naṅiŋ ilaŋ ora karuhan amarga kasambĕr iŋ garuḍa. dadi wus sirṇa paṅaṛĕp aṛĕpé aṅgoné bakal bésanan. mulané kaŋ putra tansaḥ diririmuk ditari krama putri liyané, anaṅiŋ tansaḥ ḷĕṅgana.
anuju sawijiniŋ waktu radèn putra ditimbali ana iŋ ṅarṣané kaŋ rama, nuli dipaṅandikani maṅkéné : (ḍuḥ aṅgèr, kuluṅiŋ atiku, wus rambaḥ rambaḥ gon iṅsun anari krama, naṅiŋ kowé tansaḥ ḷĕṅgana, iku andadèkaké susahiŋ paṅgaliḥ iṅsun. wus jamaké woŋ urip iku kudu ajĕjoḍowan. samĕṅko kowé wus diwasa, ambok iya aṅlĕgani kaŋ dadi karṣaniṅsun gĕḷĕm apalakrama, bésuk diaṅgo titimbaṅan aṅgonmu aṅrĕṅgani karaton masrik kéné. sapa ta kaŋ kokarṣakaké, apa miliḥ putriniŋ ratu apa miliḥ putriniŋ paṇḍita, iṅsun bisa aṅgolèkaké).
radèn putra baṅĕt kawĕkèn iŋ galiḥ, sakĕcap ora maṅsuli.
saka juḍĕgiŋ paṅgaliḥ, iŋ wayaḥ bĕṅi radèn putra lolos saka kaḍaton, mañjiŋ iŋ sajroniŋ alas. èṣṭiniŋ galiḥ suka ḷĕbur kamaṅsa iŋ sato galak ana iŋ satĕṅahiŋ alas kono. lakuné nasak nasak iŋ garumbul nusup aṅayam alas, muṅgaḥ iŋ gunuŋ muḍun iŋ juraŋ, ṅambaḥ iŋ papan kaŋ rumpil rumpil, ṅanti piraŋ piraŋ dina ora ḍahar ora saré, kaŋ diluru muŋ marganiŋ pati.
ambalèni carita iŋ ṅaṛĕp, putri magrib kaŋ kagoṇḍol iŋ garuḍa uga wus diwasa. anuju iŋ sawijiniŋ waktu moṭaḥ maraŋ bapakné (ya iku garuḍa), amarga ḍèk bĕṅiné lagi turu kĕpati ṅimpi katĕmu karo sawijiniŋ satriya isiḥ anom bagus rupané. kaṇḍané maraŋ bapakné : (rama, rama, aku ḍèk mahu bĕṅi ṅimpi katĕmu karo sawijiniŋ satriya lalana, bagusé kapati pati, iku golèkana rama).
garuḍa amaṅsuli : (o, laḥ kapriyé ta gèr, woŋ ora karuwan ĕṅgoné tĕka kopuriḥ aṅgolèki, masa bisaa katĕmu. karodéné impèn iku rak muŋ kĕkĕmbaṅiŋ turu, ora mĕṣṭi andaradasihi, bisa uga muŋ mawa kèlu bahé).
kaṇḍaniŋ putri : (ora rama, golèkana, yèn aku ora bisa kalakon katĕmu karo satriya mahu aluwuŋ aku patènana bahé rama, urip ora sĕnĕŋ prĕlu apa. poma rama, golèkana diṅanti kĕtĕmu, aja pati pati muliḥ yèn duruŋ kĕtĕmu).
manuk garuḍa kruṅu tĕmbuṅé anaké pupon maṅkono iku baṅĕt wĕlasé, kaṇḍané : (wé, laḥ dalaḥ, abot tĕmĕn rasané woŋ duwé anak wadon mono, iya ta gèr, dak golèkané. kariya slamĕt woŋ ayu).
garuḍa anuli mĕsat saka iŋ susuhé, mumbul akalaṅan añjajaḥ alas, kambi amilaŋ miliŋ ṅulataké ṅisor. dumadakan wĕruḥ téja mañcur sasada lanaŋ gĕḍéné kaprĕnaḥ ana iŋ satĕṅahiŋ alas. baṛĕŋ diparani, diwaspadakaké, tétéla ana jalma manusa lagi ambantiŋ bantiŋ ragané ana iŋ watu kĕmlasa. ciptaniŋ garuḍa : baya iki impèné anakku wadon, anuli niyub sarosa, radèn putra kasambĕr karo kaṇḍa : (aja kagèt raja sinatriya, kowé dak goṇḍol mĕñaŋ susuhku, bakal dal ḍahupaké karo anakku wadon).
radèn putra ora bisa suwala, baṅĕt nalaṅsaniŋ paṅgaliḥ, sambaté : (o rama, rama, pĕjaḥ kula, cilaka tĕmĕn awak, ditari rabi putri ora gĕḷĕm, dilampu miṅgat, jĕbul dipĕkṣa aṛĕp dirabèkaké karo manuk. garuḍa, garuḍa, patènana bahé aku. ĕculna aku garuḍa, cikbèn ṛĕmuk dadi glĕpuŋ).
garuḍa amaṅsuli : (ora, nuruta bahé woŋ bagus, aja sumĕlaŋ pikirmu, ora orané yèn anakku manuk kaya aku, anakku putri linuwiḥ, rupané ayu aṅasoraké widadari iŋ kahéndran, coba ta mĕṅko, yèn kowé wus wĕruḥ dak kira mĕṣṭi ḍĕmĕn, ora bakal kuciwa sahupama dadi jatukramamu).
satĕkané iŋ susuhiŋ garuḍa, radèn putra katĕmokaké karo saŋ dèwi, kaṇḍané garuḍa : (gilo gèr, woŋ ayu, apa iki impènmu, mara tontonĕn).
saŋ dèwi amaṅsuli : (kaya kaya iya iku rama).
radèn putra baṅĕt ṅuṅuné añawaŋ saŋ dèwi, osikiŋ paṅgaliḥ : (é, é, tobil, déné tĕka ayu tĕmĕn rupané, ñata ṅalahaké para widadari, golèka sajagat masa olèha, tĕka anèḥ tĕmĕn, ana manuk tĕka anak anak putri. radèn putra ṅanti sumlĕṅĕṛĕn aṅgoné ñawaŋ, suwé suwé tuwuḥ kasmaraniŋ galiḥ. kaḷĕkṣanan sida kaḍahupaké).
radèn putra ṅanti lawas aṅgoné dumunuŋ ana iŋ susuhiŋ garuḍa, aṛĕp muḍun ora bisa, amarga kayu gurda kaŋ disusuhi iku gĕḍé baṅĕt sarta ḍuwur.
kacarita nalika lolosé radèn putra saka iŋ aḍaton kaḍèrèkaké abdi kakasiḥ siji aran si ḍoyok. iku tansaḥ akĕkiṇṭil ṅĕtutaké saparané. nalika radèn putra digoṇḍol iŋ garuḍa, si ḍoyok anututi kapoṇṭal poṇṭal sarta tansaḥ aṅawaṣké iŋ ibĕré garuḍa mahu. suwé suwé karasa kĕsĕl ora kacoṅgaḥ ambañjuraké lakuné, anuli bali muliḥ mĕñaŋ nagara.
satĕkané iŋ nagara ḍoyok éṅgal marak iŋ ṅarṣané saŋ nata sarwi atawan tawan taṅis. saŋ nata aṅandika : (hèḥ ḍoyok, aja pijĕr anaṅis, mara gagé tutura, iṅsun kasĕlak kapéṅin miḍaṅĕtaké aturira).
ḍoyok anuli matur : (kawula nuwun gusti, lolosipun putra daḷĕm sakiŋ kaḍaton sahèstunipun kawula iṅkaŋ aṇḍèrèkakĕn, tindakipun kasuraŋ suraŋ lumĕbĕt iŋ wanapriṅga, iṅkaŋ kahèṣṭi namuŋ marginiŋ pĕjaḥ. wasana wontĕn iŋ madyaniŋ wana kasambĕr iŋ garuḍa agĕŋ kagoṇḍol ḍatĕŋ sapucakiŋ mandira, salajĕṅipun kilap dipun maṅsa utawi botĕn abdi daḷĕm kawula kiraŋ tĕraŋ).
saŋ prabu aṅandika : (o, maṅkono ḍoyok. laḥ kowé apa isiḥ kèliṅan paṅgonané kayu gurda mahu).
aturé si ḍoyok : (kawula nuwun iṅgiḥ takṣiḥ gusti).
saŋ prabu ṅandika manèḥ : (wis ta maṅkéné bahé ḍoyok, kowé dak gawani para mantri bupati lan prajurit sawatara, tuduhna paṅgonané manuk garuḍa).
ḍoyok muñjuk sandika anuli buḍal akaṇṭi puṅgawa mantri bupati sarta wadyabala sawatara. lakuné ana iŋ dalan ora kacaritakaké, éṅgalé radèn putra wus katĕmu, nuli kahuḍunaké saka iŋ pucukiŋ kayu gurda dalaḥ saŋ dèwi, bañjur kaboyoŋ maraŋ kaḍaton, lakuné iŋ samarga marga tansaḥ surak surak asuka suka kaya mĕntas aṅlurug pĕraŋ olèḥ tawanan putri.
**********
