pĕṅaraṅipun sampun botĕn kasumĕṛĕpan. kula babar muriḥ botĕn ical tanpa lari. kaṅgé nambahi kaṭahiŋ sĕrat sĕrat jawi. sintĕn sumĕṛĕp yèn iŋ tĕmbé wiṅkiŋ wontĕn pigunanipun.
1. ḍaṇḍaŋgula
1. ṛĕsidriya artati kinawi, wawaḷĕré kaŋ wus kina kina, tinélada iŋ jaman kèḥ, akèḥ kaŋ maca ṅruṅu, tuwa anom jalu lan èstri, paḍa aṅèstokĕna, pitutur kaŋ luhuŋ, kaluhuraniŋ agĕsaŋ, saṅkanané sabar tawĕkal nastiti, nélada kaŋ utama.
2. utamané woŋ urip puniki, nora kaya woŋ ṅécani manaḥ, nora ṅlarani ragané, rahayu kaŋ tumuwuḥ, muwuhana paṅgawé bĕcik, riricikaniŋ basa, basukiniŋ tĕmbuŋ, buṅaḥ iṅkaŋ amiyarṣa, rasakĕna ujar ala ujar bĕcik, ciptanĕn iŋ wardaya.
3. daya daya wardaya kaliṅliŋ, aṅéliṅna sira woŋ kaŋ ḷĕpat, malaḥ dadia trimané, panrimané kaŋ luput, dènnya amriḥ wahu nastiti, tindak tanduk dèn aṇḍap, patrapaniŋ tĕmbuŋ, tĕtĕmbuṅé iŋ abasa, basané kaŋ sampun uniṅa iŋ waṅsit, waṅsité tatakrama.
4. kramanana woŋ kaŋ ati suṅil, ṅil uṅiḷĕn atiné kaŋ arja, raharjaa sawuriné, wuwurinĕn sadarum, arumira caṛĕm caṛĕm siḥ, asiha sama sama, sasama tumuwuḥ, malaḥ wuwuḥ dadi lampaḥ, aṅlampahi sira ati iṅkaŋ yĕkti, iku békaniŋ raga.
5. sira iku paḍa sun tuturi, tuwa anom paḍa ruṅokĕna, laku iṅkaŋ abot ḍéwé, aja ta guṅguŋ laku, duruŋ mĕṣṭi yèn sira bĕcik, sanadyan bĕtaḥ ṅlapa, bĕtaḥ mĕlèk dalu, bisa sabar bisa trima, nadyan siliḥ bisa gawé ṅamal kaki, maraŋ pĕkir kasihan.
6. iku masiḥ ṛĕṛĕmpèn ta kaki, duruŋ aran laku kaŋ utama, misiḥ laku jubriyané, ya duruŋ sampé iku, basa ala kalawan bĕcik, bĕcik kalawan ala, iku mapan duruŋ, masiḥ laku bébéṅésan, artinipun iŋ lahir tan trus iŋ batin, duruŋ tĕkèŋ kasidan.
7. déné kaki laku kaŋ sayĕkti, bĕtaḥ ṅlapa sabar lan narima, kinañciṅan tawĕkalé, iku laku amupus, pamupusan woŋ olaḥ jati, tindak tanduk dèn atrap, tĕtĕp jroniŋ kalbu, karané wĕkas manira, karantĕné sira dèn nĕdya nastiti, tawĕkal dèn gugulaŋ.
8. basa tawĕkal tĕtĕpiŋ ati, datan étaŋ lamun dèn bébéka, kaŋ kahétaŋ wĕkasané, kawĕkasaniŋ laku, lawan iŋ hyaŋ kaŋ maha suci, suci suciniŋ raga, raga amriḥ ayu, rahayua duña kérat, karakĕta mariŋ tiṅal kaŋ sĕjati, jati jatiniŋ tuṅgal.
9. yèn wis tuṅgal dènnya makṣiḥ kaliḥ, kakalihé gusti lan kawula, lahir kalawan batiné, iku upaminipun, yèn wus tĕpuŋ lahir lan batin, iku wrĕkṣa caṇḍana, kaki aranipun, waṅi jaba tyasnya ṅambar, ṅambar ambar wignya babar ujar bĕcik, riricikaniŋ raga.
10. yèn wis sira wignya aṅrĕricik, sakèḥ ujar bĕcik lawan ala, kari pamupusé bahé, wiyosé wignya muwus, sakaṭahé ujar kaŋ bĕcik, paṣṭi siḥ sinisihan, lantip jroniŋ kalbu, samubaraŋ dèn gulaṅa, riricikan sira gulaṅa kariyin, dadya wruḥ sakèḥ rasa.
11. rasa rasa rarasan puniki, wité agal wĕkasané ḷĕmbat, wit ḷĕmbat agal wĕkasé, sakèḥ éwuḥ puniku, nora kaya woŋ ñrapat aṅin, aṅon larasiŋ basa, piliḥ woŋ kaŋ wĕruḥ, kajaba janma utama, tama tĕmĕn tumrap tumon anampani, tampa sakèḥ wicara.
12. cara cara cinirèn kahèṣṭi, kaŋ kahèṣṭi sumukiŋ wardaya, dadya kawuwus paṣṭiné, paṣṭi yèn basa rambu, rarambané kinarya saṅkrip, amriḥ guguriŋ nala, lalawananipun, sawĕnèḥ ana sujanma, wiwit alus wĕkasané añukĕri, piliḥ iṅkaŋ wikana.
13. iya iku basa gama kaki, gama alus iku maknanira, kaŋ alus dadi ḷĕmbuté, ḷĕmbut iku kaŋ baku, maraŋ pikirira kaŋ yĕkti, tiwar puwara tiwas, andika tumanduk, duk sira kaṅélan basa, kaŋ rarasan iṅuwor lawan mamanis, niṣṭa kalalènana.
14. karanipun wawaḷĕr ṅoŋ iki, mriŋ kaŋ maca tuwin kaŋ miyarṣa, lanaŋ wadon apadéné, dipun sami mituhu, nuhonana iŋ ujar bĕcik, yĕktènana wardaya, lamun iṅsun luput, mulané akèḥ kakĕnan, kèhiŋ janma iya sakiŋ ujar manis, ṅĕnĕs ĕnĕs wardaya.
15. lamun sira ujarira bĕcik, dadya kéṅis èṣṭiniŋ wardaya, dadya prayitna ujaré, lamun asĕḍĕp alus, iya iku iṅkaŋ ṅĕlosi, kalosan dadya kiraŋ, kiraŋ wĕkasipun, déné ririṅkĕsanira, lamun bisa nastapa tawĕkal titi, kalis sakèhiŋ basa. 16. anadéné waḷĕr iṅsun maliḥ, mriŋ kaŋ maca tuwin kaŋ miyarṣa, iṅkaŋ sikĕp rayat kabèḥ, sira jumĕnĕŋ kakuŋ, aja sira kuṅkulan budi, iya mriŋ rabinira, poma dèn akukuḥ, pan wus kocap iŋ saloka, basa èstri lakiné iṅkaŋ ṅèstrèni, sapolahtiṅkahira.
17. mila sira aran wadon nini, basa wadon wadiniŋ woŋ lanaŋ, amĕṅkua liliṅsĕmé, kaliṅsĕmaniŋ kakuŋ, iku jinĕm sajroniŋ ati, tiṅkaḥ solaḥ dèn aṇḍap, dèn tĕrus iŋ kalbu, aja dumèḥ sira aṇḍap, lahirira tan tĕrus sajroniŋ ati, wĕkasan dadi cĕla.
18. basa cĕla iku añĕlaki, sira bakal binérat iŋ priya, déné sira wus kacirèn, polahira kaŋ dudu, karantĕné èstri alaki, paḍa aṅlakonana, sawurukiŋ kakuŋ, mulané ana woŋ lanaŋ, basa lanaŋ suprihé amriḥ abĕcik, amuruk rabinira.
19. gĕnti gĕnti goniṅsun muruki, sira kaki jumĕnĕŋ woŋ lanaŋ, muruk dèn akèḥ suprihé, lamun sira mumuruk, maraŋ garwanira ta kaki, apa tĕtĕkonira, iṅkaŋ nora sarju, iku sira waḷĕrana, saduruṅé wĕruḥ waḷĕrira kaki, sira aja kahinan.
20. maṅka kaki sira wus muruki, maraŋ garwanira dadi ala, iku kaki wus paṣṭiné, ala bĕcik puniku, apan iya uwis pinaṣṭi, dé hyaŋ kaŋ maha mulya, lokhil makhpulipun, datan kĕna ṅowahana, muŋ wĕnaṅé kawula puniku kaki, ikhtiyar lawan tobat. 21. karantĕné woŋ wadon dèn wĕdi, basa wĕdi wĕdi iŋ kaniṣṭan, amriḥ luhura èstriné, yèn woŋ wadon marucul, iku wadon ṅadon adoni, aṅadu adu basa, basa kaŋ tan patut, karané wĕkas manira, iŋ woŋ wadon paḍa sira dèn nastiti, tiṅkaḥ iṅkaŋ utama.
22. utamané luwiḥ sakiŋ bĕcik, bĕcikira wus mĕḍar wicara, cara caṛĕm iŋ batiné, laṭinira satuhu, anuhoni sabdaniŋ laki, kinarya garwa tuwa, wawrat iŋ pakéwuḥ, pakéwuhé sikĕp rayat, kadaŋ garwa garwa anom dèn ayomi, manut ujariŋ priya.
23. priya iku panutan sayĕkti, yĕktènana sahujariŋ sastra, dadya trus lahir batiné, batinira satuhu, duña khérat sira cinaṅkiŋ, maraŋ iŋ rabinira, poma dèn mituhu, nadyan sira anèŋ doña, lakinira kaŋ ṅomahi kaŋ ṅayani, añukupi mriŋ sira.
24. nadyan siliḥ woŋ lanaŋ puniki, paripĕkṣa lumaku kèḍĕpa, ujaré maraŋ rabiné, punapa waḷĕsipun, sira iki dipun ladèni, maraŋ iŋ rabinira, sahupaminipun, dumèḥ aṅomahi sira, awèḥ kaya iku pan duruŋ sayĕkti, pan makṣiḥ bébéṅésan.
25. déné kaki pamaḷĕsé yĕkti, maraŋ rabi sira mumuruka, ṅèlmu rasa sajatiné, wĕkasaniŋ tumuwuḥ, sayĕktiné tumĕkèŋ lalis, iku sira tuduḥna, marga kaŋ rahayu, nadyan woŋ èstri ta sira, aja tuṅkul sira jajaluka ṅèlmi, maraŋ iŋ lakinira.
26. lan malihé sira sun tuturi, salokané woŋ ṅabdi mriŋ priya, tigaŋ prakara kaṭahé, durga kulina iku, kapiŋ tiga wisa puniki, kadipundi lirira, sun tuturi iku, tĕgĕsé durga pan bhuta, kaya bhuta yèn lagi nĕpsu puniki, tan kĕna sinuwawa.
27. yèn tinrajaŋ yĕkti bilahèni, iku nini iŋ upamanira, sira ya maṅkono manèḥ, yèn kakuṅira bĕndu, aja sira wani nimbaṅi, wĕkasan kajĕmpalan, sira tĕmahipun, yèn koṅsi sira pinala, paṣṭi niṣṭa iku jĕnĕṅira èstri, dadi woŋ budi kéwan.
28. basa kulina klaṅĕnan iki, apa baraŋ ṛĕmĕnaniŋ priya, sira sahosana kabèḥ, sabobotira iku, nadyan kakuŋ ṛĕmĕna sĕlir, iku sira dèn rila, dèn tĕrus iŋ kalbu, déné tĕgĕsé kaŋ wisa, iṅkaŋ purun aṅumpĕt kayaniŋ laki, samubaraŋ prakara.
29. maṅguŋ ñoloŋ mriŋ kayaniŋ laki, dipun aku kayané priyaṅga, wèwèḥ sakaṛĕpé ḍéwé, iku woŋ nora urus, nora olèḥ bĕrkaté laki, iku ta siṅgahana, sakèhiŋ pamuruŋ, akèhiŋ woŋ laki wigar, sabĕn sabĕn yèn laki dipun tĕṅĕri, yèn solahira durta.
30. luwiḥ gĕḍé durtané woŋ èstri, iṅkaŋ cidra ṛĕsmi lanaŋ liyan, iṅkaŋ idjinaḥ tĕgĕsé, iku wus mĕtu tuhu, iŋ namané èstri utami, tan kĕna iṅapura, sèwu alanipun, paṣṭi binuwaŋ iŋ priya, siṅgahana aja koṅsi añĕḍaki, yèn polahira durta.
31. basa durta iku aṅluwihi, sakiŋ ala sasaminiŋ kĕña, iku abaṅĕt durtané, karané wĕkas iṅsun, mriŋ woŋ èstri anom alaki, paḍa sira èstokna, tutur kaŋ linuhuŋ, yèn sira nora ṅèstokna, masa sira tulusa dipun kasihi, maraŋ iŋ lakinira.
32. gĕnti maliḥ gon iṅsun muruki, maraŋ sira jumĕnĕŋ woŋ lanaŋ, dipun mantĕp iŋ asihé, maraŋ garwanirèku, dipun manis paṅucapnèki, tuwin siḥ lulutira, siyaŋ dalunipun, rumasaa yèn katĕmpaḥ, anèŋ duña tanapi tumĕkèŋ pati, prihĕn tĕtĕp kaŋ iman.
33. iŋ cukupé nèŋ duña puniki, aja kuraŋ saṇḍaŋ lawan paṅan, ywa koṅsi susaḥ atiné, prĕdinĕn jroniŋ kalbu, olèhira ṅupaya bukti, lahiré lakonana, batiné puniku, nunuwuna mriŋ hyaŋ sukṣma, supayané tinĕkanan sĕdyanèki, cukupé garwanira.
34. olèhira rumĕkṣa iŋ rabi, kaŋ supaya tĕtĕpa kaŋ iman, sampurṇakna iŋ batiné, wĕruha kharam makruḥ, iŋ margané ṅupaya bukti, wurukĕn ṅèlmu tékad, sumuṅkĕm hyaŋ aguŋ, wurukĕn ḷĕpihanira, iŋ patrapé dèwi patimaḥ kaŋ siwi, yèku nabi mokhamad.
35. laraṅané woŋ alaki rabi, upamané yèn lagi brawala, pari padu upamané, èstri kalawan kakuŋ, aja wani ṅèmbèt èmbèti, ṅucap ucap woŋ tuwa, iṅkaŋ gawé dudu, tuwin aṅucap pĕgatan, roŋ prakara iku kaki dipun éliŋ, poma ta siṅgahana.
36. lamun sira tan duwèni jañji, aṅatokkĕn wadi karṣanira, wawatĕkaniŋ karoné, èstri kĕlawan kakuŋ, supayané simpĕna kaliḥ, kaliṅsĕmaniŋ garwa, wiraṅira iku, lahir rasa kĕlahira, anèŋ tilam arṣa sacumbana kaliḥ, kono sira ṅucapa.
37. lamun sira kaki dèn tuturi, iŋ wiraṅé maraŋ garwanira, aja sĕmbrana gumluwèḥ, simpĕnĕn dèn akukup, tuwin garwanira ta kaki, lamun sira wus warta, wiraṅira iku, simpĕnĕn jroniŋ wardaya, lanaŋ wadon aja sĕmbrana woŋ kaliḥ, paṣṭi yèn ora tukar.
38. watĕké woŋ tukar maraŋ rabi, paṣṭi suda iŋ darajatira, adoḥ bĕgja dahulaté, pataŋ puluḥ dinèku, ṅupayaa saṇḍaŋ lan bukti, aṅèl baraŋ sinĕdya, marga susaḥ kalbu, karané wĕkas manira, siṅkirana sira tukar lawan rabi, iku kayĕktènana.
39. lamun sira kaki wus ñukupi, busanané sapantĕsiŋ garwa, sarta doḥ tukar paduné, utamané woŋ kakuŋ, aduwéya sĕlir kakaliḥ, naṅiŋ ta patrapira, sira dadi kakuŋ, garwa sĕlir pasrahĕna, maraŋ garwanira kaki iṅkaŋ padmi, dipun téga pitaya.
40. liré téga saṇḍaŋ lawan bukti, cukup kuraŋ pracaya iŋ garwa, sira darma ñawaŋ bahé, pantĕs lan oranipun, lamun kiraŋ datan mantĕsi, sira duwéya préntaḥ, iŋ garwanirèku, kalané sira paréntaḥ, iṅkaŋ samun aja pirṣa liyan janmi, lan sira papariṅa.
41. lamun sira mumuṇḍuta kaki, aja préntaḥ maraŋ sĕlirira, préntaha mriŋ garwa bahé, nuli garwanta nuduḥ, maraŋ sĕlir iṅkaŋ ṅlakoni, muṇḍut sakarasanira, yèn wus prapta iku, sĕlir ṅaturṇa iŋ garwa, garwanira kaŋ ṅaturakĕn sirèki, iṅgiliŋ garwanira.
42. déné paran aṅrahabi rabi, sira dadi woŋ lanaŋ punika, aja sĕpi iŋ taṅané, simpĕnĕn ḍuwit iku, saboboté awakirèki, manawa ana karṣa, aṅgañjar garwamu, apa kaŋ nora prayoga, sapantĕsé mariṅi garwanirèki, sira yèn kawajiban.
43. dipun èṅĕt mariŋ putra siwi, ḷĕpihané kakuŋ siya siya, iya maraŋ iŋ rabiné, anaké lanaŋ bésuk, pan siniya maraŋ iŋ rabi, yèn èstri siya siya, maraŋ kakuṅipun, anaké èstri iŋ béñjaŋ, iya uga siniya siya iŋ laki, prayoga paḍa paḍa.
44. gĕnti maliḥ gon iṅsun muruki, sira jumĕnĕŋ èstri utama, ṅawula kakuŋ tĕgĕsé, tigaŋ prakara iku, iḍĕp mantĕp sumuṅkĕm nini, tĕgĕsé iḍĕp ika, sira maṣṭi manut, sabaraŋ kaṛĕmanira, arṣa ñĕlir titiga tuwin kakaliḥ, sira dèn ḷĕga iŋ tyas.
45. liré ḷĕga pan asiḥ iŋ batin, maraŋ sĕlir aja kĕkuraṅan, muṅguḥ saṇḍaŋ lan paṅané, dèn alus sira muwus, iṅkaŋ manis andudut ati, kaŋ supaya lalia, asiḥ maraŋ kakuŋ, abot asiḥ maraŋ sira, sabab iku dadi saliramu nini, kinasihan iŋ sira.
46. patrapira mĕṅku maraŋ sĕlir, lamun sira bayara kaŋ arta, kinarya tuku saṇḍaṅé, iku pan ora cukup, karanira kaki ñukupi, watĕké kaŋ rupa waŋ, kaṭaḥ purugipun, kinarya jajan pan kĕna, iya iku nikmat rasaniŋ kaŋ laṭi, naṅiŋ saṇḍaṅé rusak. 47. prayogané pintanĕn kaŋ sabin, kaṭaḥ kĕḍik anèŋ kiranira, nuwuna idin kakuṅé, manut nugrahanipun, karanipun mariṅi sabin, yèn mĕdal pantunira, winadéya gupuḥ, payuné kaṭaḥ kaŋ arta, upamané karya tuku mas ṛĕtna di, tuwin saṇḍaŋ kaŋ éndaḥ.
48. yèn koṅsia sĕlirira sami, paṅaṅgoné saṇḍaŋ sarwa éndaḥ, kaŋ misuwur iŋ liyané, paṣṭi sira satuhu, luwiḥ wignya amoŋ iŋ abdi, paṣṭi karya ḷĕpiyan, mriŋ kadaŋ sadulur, watĕké iṅkaŋ manuṅsa, lamun bĕcik kabaré iṅkaŋ amaṣṭi, woŋ bĕcik maṅgiḥ arja.
49. iŋ paṅané sĕlirira nini, pariṅana iŋ lorodanira, mĕntas sira ḍahar ḍéwé, aja lorodan kakuŋ, lan pisahĕn lan para ñahi, tuwin gènira néndra, aja koṅsi kumpul, maṅgéna satuṅgal tuṅgal, sĕlirira pisaha lan para cèṭi, iku laraṅan priya.
50. kaŋ supaya sukaa iŋ galiḥ, lan utama sira dadi garwa, muṅguḥ sĕlirira kabèḥ, trapna jaga iŋ kakuŋ, giliṛĕna maju sawiji, sarta busananira, iŋ sapantĕsipun, déné lawasé ajaga, apan aja luwiḥ sadina sawĕṅi, kaŋ loro jaga sira.
51. lamun sĕlir iku andarbèni, kaluputan ajaga iŋ sira, dipun sabar iŋ dukané, kadya duka iŋ sunu, pamrihira asiḥ lan ajriḥ, dukanira pamulaŋ, iṅkaŋ amriḥ ayu, nuli sira popoyana, maraŋ kakuŋ iṅkaŋ satya iŋ paṅgaliḥ, yèn sĕlirira durta. 52. aja sira agé andukani, laḥ matura maraŋ kakuṅira, iŋ mĕṅko apa karṣané, sira garwa katĕmpuḥ, amrikṣani ala lan bĕcik, patrapé sĕlirira, poma dèn mituhu, lan maliḥ wĕkas manira, dipun ṅadil wani ṅalaḥ iṅkaŋ yĕkti, patrapé sacumbana.
53. dipun rila lahir lawan batin, lakinira arṣa ñarènana, maraŋ sĕlirira kabèḥ, aja rumasa kalbu, lamun sira kari kaŋ asiḥ, yèn kakuṅira suka, iya karṣanipun, mĕṣṭi asiḥ maraŋ sira, iŋ margané sira kinasihan nini, awit sakiŋ rilanta.
54. lamun sira arṣa luṅan nini, sĕlirira agé aṅaṅgéya, sabobotiŋ paṅaṅgoné, ṅampil gantènirèku, kaŋ sawiji pahidon bĕcik, siji saptaṅanira, tĕlu aja kantun, gawanĕn saparanira, kaŋ utama matuta lakuniŋ margi, aywa pinatut priya.
55. apan mantĕp iku sun tuturi, aja duwé tiṅal priya liyan, iku duraka dadiné, tuwin nacada kakuŋ, iŋ solahé muna lan muni, sira wus prajañjian, wiraṅira iku, wus kasimpĕn kakuṅira, yèn koṅsia mĕdalakĕn iṅkaŋ isin, dadi woŋ muraŋ sarak.
56. déné suṅkĕm sira sun tuturi, apa baraŋ wulaṅé woŋ lanaŋ, iŋ doña tĕkèŋ patiné, sira dèn amituhu, aja mèṅèŋ siyaŋ lan ratri, aja uwas ta sira, yèn winuruk kakuŋ, maṣṭi yèn sira katrima, anuhoni sakiŋ wurukirèŋ laki, laḥ mara pitakona.
57. lan malihé wĕkas iṅsun nini, lamun sira anuju brawala, ṛĕbut kaṛĕp gèsèḥ gèsèḥ, aja purikan iku, aywa ṅaliḥ siŋ daḷĕmnèki, sajroniŋ daḷĕmira, sira kaŋ amĕṅku, lan sira iṅkaŋ kaguṅan, pasaréan paṣṭi sira kaŋ darbèni, ywa ṅaliḥ pasaréan.
58. lamun sira brawala apurik, tiṅgal wisma ṅaliḥ pasaréan, duruŋ karuan pisahé, yèn kakuṅira lumuḥ, iŋ buriné sira wus éliŋ, sira arṣa muliha, wiraṅira aguŋ, andulu sami manuṅsa, dadi sira tan jumĕnĕŋ nama èstri, manut budiniŋ sétan.
59. aja suda gumati mriŋ laki, apa baraŋ kaṛĕmaniŋ priya, ḍahar tuwin iŋ liyané, aywa mĕnĕŋ dinaṅu, maraŋ priya kaŋ amriḥ runtik, lamun sira mĕnĕṅa, abdinira kuwur, dumadi sira duraka, karya susaḥ maraŋ sasaminiŋ janmi, piṇḍo durakèŋ priya.
60. karanipun akèḥ bahé nini, garwa padmi aṇḍap darajadnya, nora lulus iŋ luhuré, panastèn manahipun, tan rumasa yèn dadi iṅgil, koṅsi mriŋ turunira, anaké apĕṅuŋ, boḍo asor dadi kompra, iya iku labĕté ibu kaŋ juti, manèhé tan raharja.
61. pakolèhé wadon wĕdi laki, iṅkaŋ tĕrus iŋ lahir batinnya, añumuki iŋ putrané, dènnya dadi priyantun, kapiṇḍoné wĕdi hyaŋ widdhi, putus ṅèlmu agama, ñamadi ramèbu, guna wignya paṅgrahitan, bèr budi apan waṣkiṭa iŋ hyaŋ widdhi, puñjul sasaminira.
62. gĕnti maliḥ gon iṅsun mulaṅi, maraŋ kĕña kaŋ amriḥ utama, kaŋ kinarya slir luṅguhé, basa sĕlir puniku, pan dadia sĕlira padmi, tĕgĕsé aṅawula, abdi kaŋ pinujul, sinĕlira iŋ sihira, datan sami kalawan kaŋ para ñahi, iku sira ṅrĕtia.
63. sabab sira kinasihan padmi, marga saka aḍĕp suṅkĕmira, maraŋ padmi pamaḷĕsé, tĕgĕsé aḍĕp iku, nora duwé tiṅal kakaliḥ, iŋ asiḥ lulutira, lali sihiŋ kakuŋ, sira pan ora ṅawula, maraŋ priya karané sira dèn sihi, awit aturiŋ garwa.
64. paṣṭi sira pinracayèŋ padmi, asimpĕna busananiŋ priya, tuwin karyanĕn ḍaharé, dipun nastiti kalbu, sira simpĕn busana adi, busananiŋ gustinya, èstri lawan kakuŋ, tuwin sira karya ḍahar, iṅkaŋ suci arahĕn nikmatirèki, gustinira aḍahar.
65. basa artiné sumuṅkĕm nini, iŋ saṅgoné pinarak gustinya, sira aḍĕpana bahé, aywa ṅaḍĕp iŋ kakuŋ, lamun nora dipun préntahi, yèn gustinira tindak, aja nĕdya kantun, ḍèrèka saparanira, aṅampila gantèné pahidon nini, saptaṅan lan cĕnéla.
66. upamané sira dèn pariṅi, maraŋ kakuŋ aniṅgal iŋ garwa, ywa sira nampani agé, iku coba satuhu, nora kĕna kakuŋ binatin, yèn sira nampanana, maṣṭi maṅgiḥ bĕndu, sakiŋ gustinira garwa, agé sira matura iŋ gusti èstri, maṣṭi yèn kinasihan.
67. lamun sira darbé karṣa nini, atuṛĕna baraŋ karṣanira, iŋ sĕlir iku aṅgoné, sira duwéya atur, panuwun mriŋ gustinirèstri, mapan yèn ora aṅsal, dènira umatur, mĕṅko kaŋ matur iŋ priya, garwa padmi nunuwunkĕn sira nini, iku laku utama. 68. ana uga ḷĕpihané nini, prayogané slir èstri mriŋ priya, dadya luhur darajaté, sugiḥ mas tur priyantun, koṅsi kĕna dipun ṅèṅèri, sabab siŋ tamanira, slir jriḥ suṅkĕmipun, miturut iŋ gusti garwa, wani kalaḥ datan nĕdya animbaṅi, maraŋ gustiné garwa.
69. sakaṭahé wulaŋ iṅsun iki, mriŋ woŋ priya arṣa mĕṅku garwa, maraŋ iŋ garwa padminé, maraŋ sĕlir tĕtĕlu, kaŋ sun suwun maraŋ hyaŋ widdhi, piṇḍo jĕŋ nabi duta, utusan hyaŋ aguŋ, muga sira lakonana, bokmanawa dadi utamaniŋ urip, muṇḍi uñcuŋ woŋ tuwa.
2. pocuŋ
1. lamun kakuŋ arṣa duwé garwa aguŋ, anané muŋ papat, kaŋ supaya sampénèki, iŋ patrapé woŋ lanaŋ dipun prayitna.
2. prayitnèku amĕṅku garwanirèku, karya omaḥ lima, iṅkaŋ gĕḍé sami sami, pan kinarya ṅomahi maraŋ iŋ garwa.
3. nipkahipun paḍanĕn iŋ papariŋmu, lan sira bagia, para liman aja lali, iŋ busana sira iṅkaŋ papariṅa.
4. pranatamu gilir maraŋ garwa iku, paṣṭi garwanira, kaŋ mañjiŋ omaḥ sawiji, omaḥ iṅkaŋ sira goni kaŋ prayoga.
5. iŋ ḍaharmu iṅkaŋ aṅaturi iku, garwa iṅkaŋ mĕntas, mijil sakiŋ wisma gilir, garwa gilir aṇḍèrèk maṅan kéwala. 6. abdinipun pinaṣṭi iŋ kaṭahipun, pambĕktaniŋ garwa, iṅkaŋ mĕntas mañjiŋ gilir, iŋ cukupé ḍahar sira paréntaha.
7. cukupipun murwatĕn iŋ balañjamu, ywa sira kacacad, cacadé woŋ kakuŋ iki, yèn koṅsia dèn arani kĕṭuk cupar.
8. cupar iku ṅawruhi kiraṅé laṅkuŋ, ambalañja garwa, déné kĕṭuk tĕgĕsnèki, ṭaruṭukan tan sĕmbada papariŋnya.
9. pambĕkipun woŋ wayuḥ dèn kadi ratu, aja darbé trĕsna, mriŋ garwa kaŋ tan kahèkṣi, yèn luṅguhan aja tabĕri saṇḍiṅan.
10. malihipun arikala sira muwus, ywa sira sĕmbrana, gumuyu dèn sambi aṅliŋ, aṅèmpĕra pambĕkané śri naréndra.
11. ratu iku yèn ṅandika tan gumuyu, sĕtya tuhwèŋ nala, sĕtya bĕnĕr tuhu ĕniŋ, tan ṅandika yèn tan bĕnĕr ciptanira.
12. yèn panuju garwanira lagi ṛĕṅu, ywa nimbaṅi sira, éṅgal ripunĕn iŋ ati, dipun manis yèn sira arṣa aṅucap.
13. aṅrĕripu apa iṅkaŋ dadi ṛĕṅu, yèn saka iŋ sira, tan nĕtĕpi sakiŋ jaṅji, dèn agĕḍé paṅĕlusmu maraŋ garwa.
14. déné lamun ṛĕṅuné sakiŋ marumu, ywa ṅrojoṅi sira, nacad garwa iṅkaŋ sisip, sira bahé añjaluka paṅapura. 15. garwa luput dukanana iṅkaŋ samun, sira adukaa, anèŋ tilam nuju guliŋ, sĕpiniŋ woŋ aja na iṅkaŋ uniṅa.
16. yèn panuju katĕkan dutaniŋ ratu, garwanira papat, kabèḥ karya ḍahar sami, pan kinarya ṅurmati utusan nata.
17. maliḥ waṅsul goniṅsun arṣa pitutur, mriŋ èstri utama, iṅkaŋ amoŋ maru sami, papat pisan datan iṅsun karya béda.
18. èstri lamun akrama iku diwayuḥ, paṣṭi amiliha, kakuŋ roŋ prakara oliḥ, iṅkaŋ ṅèlmu kalawan iṅkaŋ wibawa.
19. yèn winĕṅku iŋ laki ĕbèr kaŋ ṅèlmu, sira aniyata, mañjiŋ guguru iŋ laki, lan dèn putus sampurṇané ṅèlmunira.
20. aja ṅétuŋ wiraṅira duña iku, kuraŋ saṇḍaŋ paṅan, muŋ ṅèlmu kaŋ sira aṅgit, kaŋ supaya apila wulaṅiŋ priya.
21. paṅaṅgomu dèn sabar trima iŋ kalbu, sira pan wus dadya, mañjiŋ sabat guru laki, ajirihira mañjiṅa iŋ atinira.
22. rèḥ sirèku ṅawula maraŋ iŋ kakuŋ, aja koṅsi sira, duraka maraŋ iŋ laki, añjaluka paṅadilan iṅkaŋ tĕraŋ.
23. ṅadilipun guna kaya sakiŋ guru, tuwin iŋ giliran, ṛĕmbugĕn iŋ maru sami, paḍa ana woŋ lima sapaluṅguhan. 24. yèn sirèku wus tampa jaṅjiniŋ kakuŋ, dèn éliŋ ta sira, lan sira duwéya jaṅji, kakuṅira aja laku kaŋ durṣila.
25. paminipun aṅgañjar garwa tan na wruḥ, marga gĕŋ siḥ priya, pan iku kuraŋ prayogi, kakuṅira prayoga dèn éliṅĕna.
26. yèn tampèku sira duraka iŋ maru, gurunira salaḥ, paṣṭi datan tulus asiḥ, suda jaṅji paṣṭi adilira kiraŋ.
27. gilir iku aja kuraŋ limaŋ dalu, yèn koṅsi luwiha, tan mantĕsi lulutnèki, lawas luwas aṅgĕntèni kaṅĕnira.
28. dé kalamun akrama lawan woŋ aguŋ, iṅkaŋ awibawa, sugiḥ mas kalawan picis, rumasaa sira aṅrĕkṣa kéwala.
29. lakintèku kaŋ ṅuwati paṅgotamu, bayar maṅanira, aṅgarap sawaḥ myaŋ tĕgil, bayar maṅan kaŋ mĕṣṭi saka iŋ sira.
30. yèn sirèku kariya maraŋ marumu, aṅguŋ niṣṭanira, upama sira sisiwi, apa iṅkaŋ sira pariṅaké putra.
31. yèn anamtu sakiŋ pariṅaniŋ kakuŋ, pan masa galiha, amuŋ sampénira ugi, kaŋ pinikir woŋ lanaŋ aja na tukar.
32. yèn sirèku kariya maraŋ marumu, lèhira upaya, rijĕki kaŋ anèŋ pĕṭi, paṣṭi cacad kalawan iŋ kakuṅira. 33. ujaripun kakuṅira kaŋ satuhu, jatiné wanodya, gĕṇṭoŋ waḍaḥ bras upami, yèn borosa pawèstri datanpa guna.
34. paminipun bumbuŋ waḍaḥ isi bañu, yèn ora ṅaṅgowa, ĕros buntĕt kaŋ sasisiḥ, isènana bañu sumur paṣṭi ilaŋ.
35. yèn sirèku wanodya maṅgihi sunu, gawané kakuŋnya, kuwalon araniŋ siwi, iŋ patrapé iṅsun pitutur iŋ sira.
36. sihirèku iŋ lahir tĕrus iŋ kalbu, ywa béda nakira, muṅguḥ saṇḍaŋ lawan bukti, kaŋ supaya kakuṅira pracayaa.
37. dé asiḥmu kalaṅkuŋ maraŋ kaŋ sunu, yèn sira pariṅa, maraŋ kuwalon kaŋ siwi, añuwuna pĕrmisi iŋ kakuṅira.
38. lan dèn wĕruḥ santana lawan kaŋ biyuŋ, supaya iŋ wuntat, yèn ana apĕs sawiji, iku mĕṣṭi woŋ gĕsaŋ wĕkasan pĕjaḥ.
39. èstri jalu pan sami gaḍaṅan lampus, wus tiniṅgal pĕjaḥ, kabèḥ anakira iki, aja koṅsi paḍa ṛĕbutan warisan.
40. wĕkas iṅsun mriŋ woŋ lanaŋ paḍa wayuḥ, lan èstri utama, iṅkaŋ amoŋ maru sami, jalu èstri yogya paḍa ṅlakonana.
41. yèn sirèku tan ṅlakoni wulaŋ insun, luhuŋ aja krama, arṣa papat garwanèki, nora wuruŋ bakal sira kawiraṅan. 42. lan sirèku wus añjarag kinawayuḥ, yèn ora kaduga, luhuŋ aja aṅlakoni, nora wuruŋ kuḍaṅḍaṅan wiraṅira.
3. ḍaṇḍaŋgula
1. wus kapuṅkur wulaŋ laki rabi, nuturakĕn pratiṅkaḥ ṅagĕsaŋ, mriŋ woŋ anom anom kabèḥ, basa woŋ anom iku, aṅanama polaḥ kaŋ bĕcik, widigda kawidikdan, jaya wijayantuk, yèn wus ṅaji kadigdayan, gugulaṅa sira ṅèlmu kaŋ sajati, kaŋ anèŋ jroniŋ nala.
2. raga iku tulaḍa sayĕkti, yĕktènana nèŋ sajroniŋ néndra, pan ora pisaḥ sipaté, sipatira puniku, iŋ liyané ṅarani guliŋ, tur ta sajroniŋ néndra, datan ṅrasa turu, puniku basa turutan, iya iku tuturunané woŋ mati, mati sajroniŋ gĕsaŋ.
3. iya iku asma kaŋ sĕjati, karantĕné paḍa dèn èstokna, iku basa sabĕnĕré, mila satĕṅahipun, para santri paḍa aṅaji, aṅajap ajap swarga, swarga kaŋ nèŋ luhur, aṅawur awur kéwala, iŋ wĕkasan amaṅéran makdum sarpin, sabab tan wruḥ iŋ ñata.
4. nadyan siliḥ akèha kaŋ santri, nora kĕna kaki sira morṇa, ana boḍo myaŋ pintĕré, yèn muṅguḥ santri guṇḍul, liriŋ guṇḍul iku guṇḍili, kaŋ ala ala ika, iku kaŋ sun tutur, tan wruḥ sĕjatiniŋ sastra, kaŋ kahèṣṭi amuŋ pakolèhé ṅĕmis, sakiŋ dahat damanya.
5. paṅrasané woŋ brĕsiḥ iŋ wèni, pan katona muklis iŋ wardaya, tur nora jujur tékadé, rambut dawa cinukur, pan kinarya pikatiŋ asil, antuka anĕnĕḍa, dènnya saba ḍusun, lir priyayi paṅgrabagan, aniṣṭakna lamun panèn ani ani, yèn bakda adol doṅa.
6. kaŋ satĕṅaḥ santri jlampraḥ kaki, laraḥ laraḥ apiṇḍa satriya, ṅandĕlaké mahonahé, kabèḥ janma naluṅsuŋ, tiŋ taluṅsuŋ paḍa aṅabdi, dinaliḥ yèn kusuma, mila kèḥ kaŋ rawuḥ, tur ta wuwuḥ muṇḍak béya, ambayani tĕmahané dèn broñjoṅi, sinéloŋ wĕkasira.
7. ana mĕnèḥ santri jlampraḥ kaki, nora kapraḥ ḍugal dadi bégal, katĕragal sapolahé, ana kaŋ olaḥ ḍaḍu, kĕplèk kècèk kĕrtu madati, iku kaŋ ñirṇakĕna, iŋ kasantrènipun, karané wĕkas manira, atirua sira iŋ tiṅkaḥ kaŋ yogi, yèku woŋ kaŋ ṅulama.
8. basa ṅulama iku ṅalami, aṅalami ujar bĕcik ala, kaŋ ala siniṅkiraké, iṅkaŋ bĕcik cinakup, amriḥ cukup tĕpuṅiŋ ṅèlmi, ṅèlmu kaŋ adu rasa, rarasan kaŋ antuk, antuka doña akhérat, ñamadana nalar trus yudanagari, rinĕkṣa iŋ hyaŋ sukṣma.
9. kaŋ pinaṣṭi sasmita kaŋ wadi, kaŋ pinardi muŋ ṅèlmu kaŋ ñata, dèn ñatakkĕn kayĕktèné, dèn yĕktèni satuhu, tuhu kĕmbar lan rasa jati, jati jatiniŋ ora, sakiŋ ananipun, paṅéran asipat ora, iŋ orané wit sakiŋ ṅapura niti, pan maknané nakiraḥ.
10. napi nakiraḥ lan napi jinis, iya iku jinisiŋ paṅéran, kaŋ napi tansaḥ isbaté, dalil lawan madĕlul, pan kinarya upama iki, gusti lawan kawula, sarat lawan masrut, lir ḍalaŋ kalawan wayaŋ, upamané kaŋ muji lan kaŋ pinuji, iku sira dèn pana.
11. basa pana pan punika sidik, sidik bĕnĕr bĕnĕriŋ panuṅgal, kaŋ tuṅgal pinisahaké, yèn wis wignya puniku, bisa ana lan ora iki, basa iki lan ika, iki ika iku, yèn sira kaki wis wignya, ujar iku paṣṭi martabatan wali, wali wali cinipta.
12. wali wali gon iṅsun marahi, lamun sira dadi santri jlampraḥ, dèn nĕdya kapraḥ woŋ akèḥ, yèn dadi santri guṇḍul, dèn gumaṇḍul gaṇḍul géṇḍoli, géṇḍoli ujar ñata, ñata tan kaliru, aṅruruḥ rasaniŋ surat, jroniŋ surat kĕṛĕtan kaŋ baṅsa paṣṭi, kaŋ paṣṭi kita nuta.
13. yèn wisira ṅrĕti baṅsa paṣṭi, paṣṭi sira ginuron iŋ kaṭaḥ, kaṭaḥ kĕṭuḥ dadi brĕsèḥ, baṛĕsiḥ dadi arum, rum rumawar sarkaranya di, adiné kaŋ saréṅat, mupaṅati tuhu, tuhu yèn niyakaniṅrat, nabi rasul panutané woŋ sabhumi, ṅarab mĕkaḥ madinaḥ.
14. tanaḥ ṅarab kaŋ dèn irib irib, kaŋ dèn irib mriŋ woŋ tanaḥ jawa, amuriḥ jawaban kabèḥ, kabèḥ kaŋ samya makmum, kamakmumam saréṅat nabi, iya jĕŋ nabi duta, dutané hyaŋ aguŋ, kaluhurané ṅagĕsaŋ, saṅkanana tawĕkal agama suci, suci suciniŋ raga.
15. sucinira iŋ raga puniki, dèn uniṅa wilaṅaniŋ raga, kaŋ mañjiŋ limaŋ wĕktuné, wĕktu luhur puniku, ṛĕkaṅaté kawan prĕkawis, iya alis maripat, ira kalihipun, déné kaŋ darbèni ika, nabi brahim malahékaté jabrahil, sakabaté bubakar.
16. waktu ṅasar ya kawan prakawis, osikipun iŋ grana lan karṇa, jĕŋ nabi yunus kaŋ darbé, déné malékatipun, iya malahékat mikahil, tuwin bagéṇḍa ṅumar, sakabatirèku, déné waktu magrib ika, apan tigaŋ rakaṅat kaṭahé siṅgiḥ, caṅkĕm lan pupu karwa.
17. nabi ṅisa iku kaŋ darbèni, malahékat ṅijrahil punika, bagéṇḍa li sakabaté, waktu ṅisa puniku, rakaṅaté kawan prakawis, iku osikiŋ asta, kakaliḥ lan suku, kaŋ darbèni nabi musa, malahékat ṅisrahil iṅkaŋ darbèni, sabat bagéṇḍa ṅusman.
18. waktu subuḥ ṛĕkaṅaté kaliḥ, iŋ osikiŋ badan lawan ñawa, jĕŋ nabi adam kaŋ darbé, sakabatipun arun, marmanipun puniku kaki, ana waktu lilima, duk iŋ purwanipun, kalané jĕŋ nabi duta, iṅandikan ḍumatĕŋ hyaŋ maha uci, miṅgaḥ maraŋ iŋ swarga.
19. sapraptané binagya hyaŋ widdhi, jarwanira sabdané paṅéran, sira bagéya nèŋ kéné, mukhamad satĕkamu, sakiŋ duña maraŋ iŋ swargi, apa lèḥ olèhira, kaki maraŋ iṅsun, jĕŋ nabi duta turira, attakhiyattul illahi maha suci, punika tur kawula.
20. winaṅsulan sabdané hyaŋ widdhi, ya mukhamad salamu aléka, jĕŋ nabi gupuḥ sujudé, piŋ lima dènnya sujud, jabarahil anulya aṅliŋ, mriŋ kaṅjĕŋ nabi duta, tuwan nabi rasul, wus pinaṣṭi iŋ paṅéran, umat tuwan limaŋ waktu aṅlakoni, wahu kalané tuwan.
21. duk binagya iŋ hyaŋ maha sukci, gupuḥ tuwan asujud piŋ gaṅsal, punika tuwan mulané, béñjiŋ umat sadarum, dumuginé iŋ dina akhir, sami anĕtĕpana, salat gaṅsal wĕktu, nulya nabi sinuguhan, ḍaḍaharan sawarṇiné iŋ swarga di, jabarahil gya ṅatag.
22. nĕḍa tuwan ḍahara tumuli, pasihané gusti maha mulya, jĕŋ nabi aḍahar agé, sawusnya ḍahar tuwuk, jabarahil aṅatag maliḥ, nĕḍa tuwan tĕlasna, sĕgahé hyaŋ aguŋ, kaṅjĕŋ rasul aṅandika, sampun tuwuk kisanak gèn kula bukti, jabarahil gya mojar.
23. wus pinaṣṭi umat tuwan béñjiŋ, muŋ saduman iṅkaŋ mañjiŋ swarga, dé kaŋ kaliḥ pandumané, mañjiŋ naraka bésuk, wahu tuwan kalané bukti, amuŋ tĕlas saduman, iku purwanipun, jĕŋ nabi gĕpaḥ aṅucap, pundi sanak kula tĕlasné iŋ riki, jabarahil anulak.
24. botĕn kéṅiŋ yèn awola wali, wahu tuwan iṅgiḥ kula atag, jaré wus tuwuk sahuré, nabi asru gĕgĕtun, ṅĕmu waṣpa muwun iŋ galiḥ, sarwi amĕṅgèḥ mĕṅgaḥ, tobat iŋ hyaŋ aguŋ, duk kalanira samana, waktu ṅisa ṅandikan maraŋ iŋ swargi, subuḥ prapta iŋ wisma.
25. iya iku riwayatiŋ tulis, apan tĕrus lan pañjiṅiŋ raga, sarta lan wiwilaṅané, lan maliḥ wĕkas iṅsun, pamuwusan iŋ woŋ abĕkti, iŋ takbiratul ikhram, gurokna satuhu, liré tabiraktul ikhram, lamun sira wus ṅawruhi ujar iki, piṇḍa wrĕkṣa caṇḍana.
26. iya iku patĕmon sayĕkti, kaŋ anĕmbaḥ iya kaŋ sinĕmbaḥ, wus tan ana sulayané, iŋ paniṅal wus jumbuḥ, datan ana nama kakaliḥ, masa si maṅkonowa, aja na kaliru, kawula makṣiḥ kawula, iṅkaŋ gusti iya makṣiḥ nama gusti, mulané gurokĕna.
27. sira iku paḍa sun tuturi, lamun sira arṣa aṅgĕgulaŋ, ṅèlmu tĕkan sajatiné, sira awasna iku, iŋ tĕmbaga kalawan rukmi, yèn sira aranana, tĕmbaga puniku, apan kaworan kañcana, kaŋ utama rinacut dènnya ṅarani, iṅaranan suwasa.
28. basa suwasa linaras maliḥ, kuwasané kawula punika, kaŋ aṅsal wĕnaŋ gustiné, sasĕdyanira tutug, nadyan siliḥ kaŋ para nabi, apan tĕpané ana, gusti kaṅjĕŋ rasul, duk kala kasĕsĕr yuda, nulya mĕsu iŋ tiṅal iṅkaŋ sajati, pra malahékat prapta.
29. apan samya arupa prajurit, nuṅgaŋ jaran sarwi sikĕp pĕḍaŋ, muṅsuḥ sirṇa larut kabèḥ, duk apraŋ nèŋ gunuŋ kud, kaṅjĕŋ nabi supé iŋ gusti, kasoran ṅuṅsi guwa, kagutuk iŋ watu, iku paḍa rasakĕna, yèn tĕmbaga binĕsut supaya ṛĕsik, yèn janma mĕsu raga.
30. mila tĕmbaga binĕsut kaki, pamrihipun aja koṅsi nimbraḥ, dadya ilaŋ ṛĕṛĕgĕdé, yèn wis ilaŋ puniku, kaŋ tĕmbaga lumĕbèŋ kowi, winor lawan kĕñcana, sarta gĕni murub, yèn wus luluḥ kalihira, upamané pamoré kawula gusti, iku dèn rasakĕna.
31. yèn tan wruha sasmita puniki, aṅur sira aja maṅan sĕga, añĕṅguta sukĕt bahé, dadi woŋ kacèk buntut, lawan kéwan sira puniki, lamun nora ñaṇḍaka, sasmita wus muṅup, iṅkaŋ maca kaŋ miyarṣa, yèn tan wruha sasmita sampun umiṅip, sasat wijiliŋ kéwan.
4. mijil
1. basa ati kéwan aṅéwani, aṅéwani adoḥ, basa adoḥ iku biŋ kanané, biŋ kanané woŋ kaŋ ambĕg babi, yèn wus kaya babi, aṅombéya uyuḥ.
2. yèn wus ṅombé uyuḥ paṣṭi ñuṅir, iruṅé añaṇṭom, yèn wus ñaṇṭom karasa pĕsiṅé, yèn aṅruṅu wirayatiŋ tulis, paṣṭi lamun kalis, yèn woŋ kacèk buntut.
3. kacèk buntut woŋ iku kaŋ paṣṭi, buntut jroniŋ batos, béda lawan woŋ lantip atiné, basa lantip iku ṅintip intip, ṅruṅu ujar bĕcik, rinicik rinacut. 4. yèn wus ṅracut sakaṭahé aṅliŋ, kaliṅliŋ iŋ batos, sakèḥ basa linaras puputé, béda lawan woŋ kaŋ ambĕg babi, ṅruṅu ujar bĕcik, bĕbĕg jroniŋ kalbu.
5. kalbunira sinumpĕl iŋ iblis, wĕkasané bolos, mila bolos aṅlélés atiné, nélad basa basukiniŋ urip, muṇḍak wuwuḥ arip, mata kudu turu.
6. yèn aturu jaludru sawĕṅi, sawĕṅi aṅorok, yèn aṅlilir tan ana sĕbuté, amuŋ kĕcap kĕcap aṅĕcumil, pantĕs maṅan krikil, woŋ maṅkono iku.
7. nora nĕdya éliŋ jroniŋ ati, gulaŋ karahayon, kaŋ kahétuŋ muŋ papaṅanané, wus kapuṅkur iṅkaŋ basa bĕcik, amuŋ kaŋ karicik, kalikikiŋ waḍuk.
8. sabĕn ésuk sĕga waḍaŋ ĕntiŋ, yèn bĕḍug ḍaroḍog, ḍaṛĕḍĕgan kudu maṅan bahé, pĕṇḍak ṅasar nĕsĕr bukti maliḥ, yèn mahrib sasaṅkrib, sĕga tĕluŋ tuwuŋ.
9. soré turu tĕṅaḥ wĕṅi taṅi, aṅuṅkabi ténoŋ, bĕḍug tĕlu aṅlulu taṅiné, baṅun éñjiŋ yèn sĕga wus ĕntiŋ, apan nuli éliŋ, intip yun kinĕruk.
10. béda lawan woŋ kaŋ nĕdya bĕcik, kalirik iŋ batos, ṅatos atos yèn woŋ urip kiyé, wĕkasané tumĕka iŋ pati, mila ṅati ati, atiné pinĕsu.
11. kaŋ pinĕsu wĕkasaniŋ ragi, raraginiŋ batos, yèn woŋ iku akèḥ raraginé, datan kéwran mapan pikir mintir, lumintir sumilir, siliré lumintu. 12. kĕrantĕné wĕkas iṅsun iki, jĕnĕṅé woŋ anom, iṅkaŋ purun atilar iŋ ramé, aṅaṛĕpakĕn sira ṅasĕpi, iŋ tigaŋ prakawis, ñawa dèn kawĕṅku.
13. wijil tapa lan ṛĕmbĕsiŋ ṅèlmi, ñawa dèn kalakon, kapiŋ tiga trahiŋ danawarèḥ, wijil tapa woŋ ṅlarani ragi, ṛĕmbĕs madu kaki, turbukaniŋ ṅèlmu.
14. woŋ kaŋ antuk surasaniŋ ṅèlmi, sĕmuné katonton, tĕka béda sapolaḥ tiṅkahé, ana wĕdiné mariŋ hyaŋ widdhi, sĕmuné aṅluṅit, añĕṅkĕr pamuwus.
15. tĕgĕs madu trahiŋ danawariḥ, iya ora pĕḍot, panĕmbahé maraŋ iŋ aḍĕpé, sahosiké kabèḥ dadi puji, iya iku kaki, tarbukaniŋ ṅèlmu.
16. baṅĕt baṅĕt gon iṅsun maḷĕri, mriŋ kaŋ sami mahos, apa sira wus wĕruha kabèḥ, uwoŋ anom anom kaŋ miyarṣi, sinahua wasis, sĕsĕmon kaŋ ḷĕmbut.
17. liriŋ ḷĕmbut ṅrĕbut basa wadi, wawadiniŋ batos, sahisiné raga iku kabèḥ, apan kabèḥ sami dèn kawruhi, nadyan jroniŋ osik, sawisé katĕmu.
18. nuli napsu kaŋ pataŋ prakawis, winawas waṣpahos, astanané napsu ḍéwé ḍéwé, aluamaḥ amaraḥ puniki, lan supiyaḥ maliḥ, mutmahinahipun.
19. tuhu iku réwaṅira kaki, béñjiŋ tĕkèŋ mahot, kaŋ sĕtĕṅaḥ woŋ iku kawruhé, iṅkaŋ tigaŋ prakara siniṅkir, makṣiḥ basa lahir, duruŋ wruḥ iŋ urus.
20. béda lawan woŋ kaŋ wĕruḥ wisik, wisik kaŋ sayĕktos, yĕkti iki pradandanan gĕḍé, atakona woŋ kaŋ ahlul arip, paṣṭi nora sisip, sapambataṅipun.
21. nadyan sira kaki masiḥ urip, datan kĕna adoḥ, aja cacak bésuk akératé, mĕṅko bahé kawruhana kaki, napsu siji siji, kĕkaṛĕpanipun.
22. nora béda lan kaṛĕpiŋ janmi, siji sijiniŋ woŋ, sun tuturi sira ṅibaraté, pambĕkané napsu siji siji, lir ratu lan patiḥ, jakṣa lan paṅulu.
23. ratu iku tan arṣa bĕnĕri, yèn ana papadon, pan wis ana iku wawakilé, paréntahé ginaḍuhkĕn patiḥ, pra tuwin kaŋ adil, ki jakṣa kaŋ gaḍuḥ.
24. muṅguḥ kukumiŋ ratu puniki, paṅulu kaŋ gaḍoḥ, susukĕré praja sinrahaké, yèn wus rujuk woŋ tigaŋ prakawis, ratu kaŋ ṅidini, arja nagrinipun.
25. yèn sulaya woŋ tigaŋ prakawis, nagarané rusoḥ, lamun ora paṅgaha ratuné, saya baṅĕt rusakiŋ nagari, yèn ratu ṅĕkahi, sulayané rujuk.
26. nora béda woŋ aṅrĕkṣa jisim, yèn ati tan kukoḥ, paṣṭi rusak woŋ iku awaké, yèn tan krĕkṣa kaŋ tigaŋ prakawis, yèn bisa ṅayomi, sakiŋ kèhiŋ ayu. 27. mutmahinaḥ astanané ṅati, karané ponaŋ woŋ, yèn kagiṅsir woŋ iku atiné, tan sulaya bilahiné prapti, sabab basa ati, utusan hyaŋ aguŋ.
28. anèŋ ati mujarat sayĕkti, kaŋ paṛĕk hyaŋ manon, déné napsu supiyaḥ dunuṅé, anèŋ ati puat kaŋ sayĕkti, amaraḥ puniki, ana iŋ pupusuḥ.
29. déné napsu luamaḥ puniki, waḍuk dènnya maṅgon, yèn goṭaṅa salaḥ siji bahé, masa ana jĕnĕŋ insan kamil, yèn tan jaṅkĕp kaki, ina aranipun.
30. lamun duruŋ paḍaŋ sira kaki, sun pajar sayĕktos, aluamaḥ caṅkĕm dadalané, napsu amaraḥ dalané kupiŋ, supiyaḥ kaŋ margi, pan mripat puniku.
31. mutmahinaḥ iŋ grana kaŋ margi, yĕktèkna iŋ batos, iya iku kaki luluruṅé, yèn kawula séba mariŋ gusti, pikiṛĕn pribadi, tan susaḥ sun wuruk.
32. pan wis sĕḍĕŋ gon sun aṅlèjĕmi, mriŋ kaŋ sami mahos, ririciké sun tuturi kabèḥ, paṅracuté pikiṛĕn pribadi, yèn sira tan uniŋ, yakti tyas ḍĕḍĕṅkul.
33. naṅiŋ ana kaholipun maliḥ, lamun woŋ mamahos, yĕkti piliḥ kaŋ paḍaŋ atiné, lamun ora lan waraḥ sayĕkti, yèn wus olèḥ wisik, sabaraŋ karuṅu.
34. yĕkti bisa woŋ iku ṅrampidi, iŋ tyas wus waṣpahos, muŋ kariya rarampéné bahé, karantĕné wulaŋ iṅsun kaki, golèka sayĕkti, guru kaŋ linuhuŋ. 35. guru iku amuŋ awèḥ uwit, uṇḍakiŋ papadon, sira ḍéwé iṅkaŋ ṅuṇḍakaké, pĕcahiŋ basa gampaŋ lan ṛĕmpit, ya sira pribadi, paṅlarasanipun.
36. pira bĕtahé woŋ luru ṅèlmi, tan pĕgat tatakon, paṣṭi kaku atiné guruné, yèn tan bisa ṅlarasa pribadi, karantĕné kaki, ywa pĕgat amĕsu.
37. mĕsu ati lawan mĕlèk bĕṅi, amriḥ tyas sumrowoŋ, yèn wus paḍaŋ woŋ iku atiné, samubaraŋ iṅkaŋ dèn tiṅali, kacaṭĕt iŋ galiḥ, sakaṭahiŋ wuwus.
38. ṅracut basa lan tĕpuṅiŋ ṅèlmi, sanitya kinahot, sakèḥ basa linaras pupusé, basa napi iku dèn maknani, rinujuk lan ṅèlmi, pañjiŋ surupipun.
39. yèn wus wignya mĕṭik basa kawi, wigñanira wuwoḥ, iku nuli samantakna agé, maraŋ gurunira kaŋ sayĕkti, yĕkti dèn isèni, sira maraŋ guru.
40. sarta lawan idiniŋ sudarmi, iya lanaŋ wadon, kadi gluga sinusur sariné, sudarma siḥ guru aṅidini, iya iku kaki, hidayat satuhu.
41. basa hidayat tuduhiŋ widdhi, kaŋ katampèn mriŋ woŋ, sakèḥ basa cinaṭĕtan kabèḥ, yèn kacaṭĕt riricik dèn aṅgit, gĕṛĕgĕt ginigit, tan wus jroniŋ kalbu.
42. iya iku hidayat sayĕkti, yĕkti yèn rinojoŋ, mriŋ hyaŋ sukṣma apa sakaṛĕpé, umanuta nabi wali mukmin, wignya ṅaṅgit ṅèlmi, tan ana kaŋ muruk.
43. iya sakiŋ karṣané pribadi, ṅaṅgit sakèḥ primbon, sarta ṅaṅgit kitab suluk kabèḥ, iku sakiŋ bawaniŋ woŋ braṅti, woŋ subraṅtèŋ widdhi, widigdèŋ jro kalbu.
44. yèn wus wikan sasmita kaŋ luṅit, tan kĕna alamoŋ, uworana sabisa bisané, aja ṅĕpak wigñané sasami, naṅiŋ dèn upèkṣi, tunaniŋ pamuwus.
45. aja kĕtara sĕmuné ṅèkṣi, guyu sĕnĕt adoḥ, yèn kawawas tĕmahan maṅsané, kucĕm iŋ tyas apan ta sirèki, dadya tĕmaḥ cĕṅil, élik wĕkasipun.
46. yèn sira nèŋ ṅarṣa sarjana di, dèn bisa rumojoŋ, sira wruha sakarṣa karṣané, wignya nulis aja dadi carik, sira bisa maliŋ, aja saba dalu.
47. wiku ṛĕṣi amicara ṅèlmi, ywa sulayèŋ takon, wor iŋ ḍalaŋ ywa muni santriné, saciptané tutĕn ywa ṅéwani, dadya sira iki, tan kontap jro kalbu.
48. kayaparan rèhira dumadi, amuŋ amaṅkono, datan liyan iŋ saṅkanparané, iŋ durgama gyan duga maṅèṣṭi, sumukirèŋ ati, iku dalanipun.
49. dudu karṣané ḍéwé kaŋ tampi, lan sihé hyaŋ manon, iŋ tumuwuḥ mapan darma bahé, suka duka lara lawan pati, wus pinaṣṭi paṣṭi, takdiré hyaŋ aguŋ.
50. lawan sira ywa kawoṅan kuciŋ, ywa mèmpĕr sagawon, aja sira lir liman ambĕgé, aja kadi lutuŋ wanarèki, ywa mèmpĕr trĕṅgiliŋ, lan si mamriḥ madu.
5. ḍaṇḍaŋgula
1. bĕcik tuturé sèḥ tékowardi, sabaraṅé pan makṣiḥ satĕṅaḥ, suméṇḍé iṅkaŋ agawé, nora kĕparèŋ ṅayun, tan atilar dugi prayogi, sabaraŋ bĕbĕnĕran, tan atilar kukum, nĕtĕpi yudanagara, tutur iṅsun sadaya kaŋ muni tulis, samya dèn kawruhana.
2. wus lumrahé woŋ urip puniki, kudu luwiḥ lan sasama sama, naṅiŋ ana papañcèné, pinaṣṭi mriŋ hyaŋ aguŋ, iṅkaŋ dadi gĕḍé lan cilik, kaŋ sugiḥ lan musakat, mapan takdiripun, kaŋ wignya kalawan ora, nadyan siliḥ gugulaṅa koṅsi bukti, yèn ḍasar boḍo bubraḥ.
3. basa bubraḥ wĕkasané mati, pahé lawan kaŋ paṣṭiné wignya, pintĕré non tinon bahé, naṅiŋ tan tiṅgal wuruk, siṅa pintĕr nuli dèn uṅsi, tan étuŋ basa wiraŋ, dènnya pĕkṣa luhuŋ, nadyan dipun guguyua, iŋ sinahu maraŋ sujanma linuwiḥ, miwaḥ kaŋ budi tama.
4. bésuk pintĕr dèn aṅgo pribadi, aṅluwihi lan sasama sama, dadi sujana arané, iṅkaŋ paṣṭi balilu, yèn winulaŋ ciptané isin, ginuyu iŋ akaṭaḥ, dènnya tuna luput, boḍoné saṅsaya dadra, paṅrasané awaké pintĕr pribadi, tan arṣa déniŋ waraḥ. 5. iya iku dadiné kaŋ janmi, duk alité dèn uguŋ iŋ yayaḥ, katuwan ñusu biyuṅé, anak dadi balilu, bocaḥ iku drĕma ṅlakoni, balilu lan musakat, sakiŋ bapa biyuŋ, pahé lawan woŋ atuwa, maraŋ anak tan arṣa katuwan sapiḥ, malaḥ kapara kuraŋ.
6. watĕkané yèn micara uwis, mapan ḷĕpas pasaṅiŋ grahita, wéwéka winĕṅku kabèḥ, budi ala lan ayu, wus wantuné atimbaŋ ḍiri, marma kaŋ paribasa, yèn wus ḍasaripun, yèn ala masa bĕcika, iṅkaŋ bĕcik dèn kon ala nora kĕni, muliḥ muliḥ mriŋ ḍasar.
7. yèn woŋ ala samubaraŋ kardi, datan arṣa maḷĕḷĕŋ kéwala, jĕr atiné lumuḥ kabèḥ, yĕkti énak woŋ ṅaṅgur, awak abot tan bĕtaḥ ṅĕliḥ, nĕdya turu kéwala, talapukan suṭup, yèn maṅan tan arṣa kuraŋ, baraŋ katon dèn maṅsa tan iḍĕp isin, amriḥ duburé amba.
8. basa dèn ajak salaḥ iŋ budi, sukanipun kaya woŋ kondaṅan, ujar tan mĕtu kriṅĕté, watĕkipun aḷĕṅus, sumantana lawan kumaki, dèn ajak tutukaran, iku sukanipun, tan kadi janma utama, datan arṣa iŋ wiraŋ ṛĕmĕn tabĕri, sinahu baraŋ karya.
9. datan pĕgat dènnya asisiriḥ, baraŋ pinaṅan niyat atapa, lawan ana pakolèhé, yĕkti lamun ṅalumpuk, yèn mĕlèka kalawan bukti, mapan satugĕl dina, ya pamaḷĕsipun, kaluwihané hyaŋ sukṣma, pan sadina anulya winaḷĕs maliḥ, apan sadasa dina. 10. iŋ kamurahanira hyaŋ widdhi, siŋ sapa cĕgaḥ turu lan maṅan, pan lilima pinaṅgihé, sinuŋ tiṅal kaŋ ḷĕmbut, kaŋ sinĕdya agĕlis prapti, kalis sakèhiŋ béka, upama woŋ iku, yèn nora ṅlakoni wirya, anak putu iŋ tĕmbé iku nĕmahi, tan kuraŋ saṇḍaŋ paṅan.
11. iṅkaŋ guna asarana sĕkti, samya wiwit tabĕri iŋ kina, dadya luhur darajaté, déné yèn sampun puñjul, kapintĕran iŋ woŋ sasami, tumitaḥ anèŋ duña, kabèḥ wĕkas iṅsun, aja katuṅkul iŋ nala, baraŋ karya éliṅa wĕkasiŋ pati, pratiṅkahiŋ agĕsaŋ.
12. aja lèrwèḥ sira makṣiḥ miṣkin, paṅot ladiŋ kari anèŋ jaba, dipun aṅéman ilaṅé, tan ana tuṅgalipun, nora ana ginarap wuri, baraŋ kaŋ sira paṅan, sawatawisipun, ṅaṅgowa duga prayoga, sakadaré pan sira tinitaḥ miṣkin, aja sadaya daya.
13. lamun sira tinitaḥ asugiḥ, dèn wĕruha kasugihanira, dèn kalal sarta jakaté, sĕdyanĕn dadi saṅu, aṅulati ṅèlmu sajati, siḍĕkaḥ aja pĕgat, dana dèn lumintu, asuŋ saṇḍaŋ woŋ kawudan, asuŋ paṅan sakaṭahiŋ pĕkir miṣkin, sakèḥ janma kasihan.
14. baṇḍanana woŋ kaŋ sĕtya miṣkin, kaŋ utama mapan sawatara, apan rumĕkṣa dadiné, maraŋ raganirèku, aja pĕgat aṅolaḥ puji, tulusira wibawa, iŋ pitutur iṅsun, apuluḥ sira kumĕda, maraŋ duña yèn akèha milalati, baṇḍa aṅgawa ñawa. 15. lamun sira tinitaḥ priyayi, aja ḍĕmĕn sira saba désa, camaḥ suda darajaté, balik kaŋ dèn amĕṅku, mriŋ woŋ cilik dèn wutaḥ bukti, prihĕn trĕsna ambapa, paṅucap dèn alus, sakaṭahé kañcanira, pan ciptanĕn kadaṅira tuṅgil bibi, awèḥ raharjanira.
16. lamun sira tinitaha kaki, pan kinarya jakṣa amradata, dèn kadya traju èṣṭané, tajĕmé timbaṅipun, pêpakĕmé aja gumiṅsir, aja mélik iŋ duña, yèn tan bĕnĕr iku, lan aja kéguḥ iŋ srama, woŋ kaŋ padu lir ulam anèŋ jro wariḥ, kaḷĕbu iŋ babara.
17. ĕntasĕna saka iŋ piranti, piñcatana girahĕn lan toya, kumbahĕn sabaṛĕsihé, ratĕṅana lan tutur, ragènana lawan pisahid, paṅgaṅĕn lan parikṣa, goḍogĕn lan urub, urubiŋ nirṇa kumala, ina jakṣa jĕjĕnĕŋ paliwarèki, yèn ora maṅkonowa.
18. jakṣa jĕjĕnĕŋ paliwarèki, rumasaa yèn siniliḥ sabda, ĕnĕṅiŋ ratu adilé, jakṣa lir gĕni murub, amaḍaṅi iŋ woŋ sanagri, suṛĕm iṅkaŋ nagara, yèn tan bĕnĕr iku, yèn tan kéguḥ iŋ sĕmara, utamané kalamun kaŋ jakṣa ĕniŋ, tan arṣa iŋ ruruba.
19. jakṣa iku lamun amiranti, aṅrakita karananiŋ janma, añuñuṅaḥ kaŋ tan sarèḥ, éliṅan tan gumuṅguŋ, sapa sira kaŋ kaya mami, upamané siṅidan, anèŋ paŋ kaŋ luhur, buktiné goḍoŋ saḷĕmbar, supradéné cucukulan dèn rasani, aṅalap darbèkiŋ lyan.
20. kèḥ bawané woŋ aṅalap asil, pañarikan aliṅan karopak, pucukiŋ paṅot ṛĕmité, srati aliṅan aṅkus, ki kĕmasan aliṅan api, suṅgiŋ anijra warṇa, kaki tuwaburu, pan iku pakaryanira, upayanĕn wĕwĕlaḥ kalayan jariŋ, ṅrakit wijiliŋ tiṇḍa.
tamat