bubuka
1. layaŋ iki karaṅané wirya panitra, kuraŋ turut tur ora pakra, ḍasar dama pañcèn daraḥ sudra, prasĕmoné muŋ pantĕs nandur patra.
2. éwadéné paripakṣa, kumawignya aṅlaras aṅgitaña, pra sarjana kaŋ wus misuwur guna, amumpuni iŋ rad pramudita.
3. amuŋ lowuŋ karya nĕŋ nĕŋ pikir, sanadyan mĕtu saka woŋ pĕkir, yèn ginugu bisa uga gawé silir, sanadyana rasa pahit gĕtir.
4. aja kĕsusu ananacad, kawruhiŋ liyan kaŋ wus dadi adat, rasakna ḍisik tumĕkèŋ jasat, dadi cĕṭa dunuṅé bĕnĕr lan ḷĕpat.
5. yèn sirarṣa gugulaŋ ṅèlmi, kaŋ iṅaran ṅèlmi sajati, kasampurṇaniŋ para janmi, dudu kitab kaŋ tinulis maṅsi.
6. iṅsun iki ramaké papaḍaŋ, kaŋ jumĕnĕŋ saṭĕḷĕṅiŋ papaḍaŋ, sabdaniṅsun kaŋ dadi ĕtukiŋ papaḍaŋ, mriŋ pra janma kaŋ nĕdya ṅupaya paḍaŋ.
6. iṅsun iki ramaké papaḍaŋ, kaŋ jumĕnĕŋ saṭĕḷĕṅiŋ papaḍaŋ, sabdaniṅsun kaŋ dadi ĕtukiŋ papaḍaŋ, mriŋ pra janma kaŋ nĕdya ṅupaya paḍaŋ.
7. wus nuṅgal nèŋ aṅga dumunuŋ, jumĕnĕŋ nèŋ saḍuwuriŋ gunuŋ, manikmaya kalaṅkuŋ siruŋ, kaŋ rumĕkṣa bhuta guŋ aguŋ.
8. miwaḥ kinĕpuŋ sagara gĕbyar, aṅĕlaṅut cahya gĕmbuḷĕŋ gumĕbyar, warṇa warṇa kaŋ dadi ḍasar, kaŋ sumĕdya ṅajak mriŋ sasar.
9. maṅka iku marganya tuhu, marga guŋ añjog kaŋ satuhu, yèn ñiḍat yĕkti tan katĕmu, mriŋ jatiné kaŋ iṅaran ṅèlmu.
10. ḍuḥ ḍuḥ aḍuḥ siŋ paḍa tlatèn, ambudia ṅèlmu kajatèn, ṅawruhana dunuṅiŋ kapatèn, nèŋ idayat ja ṅanti kalalèn.
11. dèn puṇḍia tumuruniŋ kanugrahan, dèn jĕnak nèŋ ati kaŋ koṅsi krasan, dèn tumanĕm kaŋ ṅanti ora kasamaran, ayĕm tĕntrĕm tĕtĕp iŋ kasampurṇan.
11. dèn puṇḍia tumuruniŋ kanugrahan, dèn jĕnak nèŋ ati kaŋ koṅsi krasan, dèn tumanĕm kaŋ ṅanti ora kasamaran, ayĕm tĕntrĕm tĕtĕp iŋ kasampurṇan.
12. srana iki muga dadya jalaraniŋ, paṅgugahiŋ ati kaŋ éliŋ, éliṅira nèŋ ati kaŋ wĕniŋ, tandya maṅsaha patrap ĕnĕŋ ĕniŋ.
13. nora pisan aku baṅkit, awan ora añjaluk digigit, déné ĕṅgonku mĕḍarakĕn aṅgit, muŋ dadia paṅgréndaniŋ tokit.
14. tokitira bisaa jumĕnĕŋ, muŋ sajuga kaŋ amĕḷĕŋ, aṅawasna kaŋ patiŋ gĕmbuḷĕŋ, yèn katrima wus tan dĕḷĕŋ.
15. lawan sirṇa paṅrasanirèki, gantya anèŋ alam kaŋ adi, sapa ta kaŋ añana gusti, kaŋ marani tĕka dèn parani.
16. kaŋ dèn upaya wus nèŋ paṅupaya, tĕmahannya bisa kapaṅgya, papaṅgihan aṅadu rasa, dadya tamba tyas marlupa.
16. kaŋ dèn upaya wus nèŋ paṅupaya, tĕmahannya bisa kapaṅgya, papaṅgihan aṅadu rasa, dadya tamba tyas marlupa.
17. yèn wus kambaḥ kaŋ kadyèku, dadi sakṣi dunuṅé woŋ ṅèlmu, lagéyané kaŋ wus tinamtu, duwé daya wiyana salaku.
18. linulutan saguŋ tumuwuḥ, solaḥ bawa dadya tuwajuḥ, wit prabhawaniŋ ṅèlmu sĕpuḥ, glis tumĕka kaŋ ginayuḥ.
19. yèn kinarya tuṅgu woŋ lara, kahèṣṭia asiḍikara, sajroniŋ jagoṅan paḍa, ana tamba kaŋ ṅalélu.
purwa madya wasana.
sĕrat punika kula namakakĕn : purwa madya wasana, mĕṅgaḥ sĕdyaniŋ manaḥ kula baḍé aṅgĕlarakĕn piridan iṅkaŋ prayogi linampahan, tumrap ḍatĕŋ iṅkaŋ sumĕdya aṅgayuḥ kahutamaniŋ lalampahan :
1. purwa, anĕraṅakĕn dumados sarta asalipun manuṅsa, tuwin gagaṇḍéṅanipun kalihan datiŋ paṅéran.
2. madya, anĕraṅakĕn patrap tumindakipun wĕkdal dados lalampahan wontĕn iŋ alam duña, iṅkaŋ sagĕd gaṇḍèŋ tuwin salaras kalihan ḍawuḥ paṅandikaniŋ allaḥ (tĕtĕp jumĕnĕŋ loroniŋ atuṅgil).
3. wasana, anĕraṅakĕn tékad dumunuṅipun tiyaŋ pĕjaḥ, saha lalampahaniŋ sakharatul mahot dumugi tĕtĕpipun jumĕnĕŋ pribadi gĕsaŋ laṅgĕŋ.
purwa.
mĕṅgaḥ dumados asalipun manuṅsa punika, sampun kaṭaḥ para sarjana iṅkaŋ aṅgĕlarakĕn kapacak iŋ sĕrat wirid warṇi warṇi, éwadéné sapunika kula gĕlarakĕn maliḥ punika, supados kéṅiṅa kaṅgé tuturutan aṅgèn kula baḍé aṅgĕlarakĕn patrap tumindakipun lalampahan, sagĕda dumunuŋ paṅrakitiŋ prabot satuṅgal tuṅgalipun. iṅkaŋ anitahakĕn bhumi laṅit sahisinipun punika, limrahipun manuṅsa sami añĕbut kaŋ maha sukci, gusti allaḥ, lan sanès sanèsipun miturut basa tuwin baṅsanipun piyambak piyambak. déné gusti allaḥ punika : ora warṇa, ora rupa, ora araḥ, ora ĕṅgon, naṅiŋ wajib anané. mĕṅgaḥ wontĕnipun wahu dumunuŋ wontĕn iŋ sipat : jalal, jamal, kahar, kamal.
1. jalal, punika aguŋ datipun sagĕd aṅlimputi bhawana, sarta gaḍaḥ daya paṅwasa iŋ ṅlĕbĕt tuwin sajawiniŋ manuṅsa.
2. jamal, punika wujudipun dédé jaḷĕr, dédé èstri, dédé wandu.
3. kahar, punika botĕn gaḍaḥ nama sintĕn sintĕn.
4. kamal, punika sampurṇa iŋ pandamĕlipun, namuŋ kalayan sabda.
gusti allaḥ punika namuŋ satuṅgal, naṅiŋ wiwijaṅanipun wontĕn tiga, iṅgiḥ punika :
1. urip
2. kaŋ gawé urip... tiga tiganiŋ atuṅgil.
3. kaŋ ṅuripi
laṅgĕŋ kawontĕnanipun, tuwin botĕn kéṅiŋ yèn kapisaḥ pisahakĕn dipun pĕṭili satuṅgal satuṅgal, tĕtĕp jumĕnĕŋ dados satuṅgal. déné kasampurṇanipun ugi wontĕn tiga, iṅgiḥ punika :
1. urip : saduruṅé jagad sahisiné dumadi, kaŋ ana muŋ urip kaŋ aguŋ, laṅgĕŋ kawontĕnané, botĕn gaḍaḥ bĕtaḥ baraŋ baraŋ, kajawi namuŋ ĕnĕŋ ĕniṅipun tĕtĕp salaminipun, naṅiŋ mĕṅkoni sadaya iṅkaŋ gumĕlar.
2. kaŋ gawé urip : déné sadaya iṅkaŋ gumĕlar jagad sahisinipun, punika botĕn sagĕd dumados piyambak, mĕṣṭi wontĕn iṅkaŋ damĕl, iṅgiḥ punika sabdaniŋ urip kaŋ aguŋ (karṣa iṅkaŋ wiwitan), punika iṅkaŋ minaṅka utusan utawi wawakiliŋ urip kaŋ aguŋ, kapasrahakĕn ḍatĕŋ sadaya manuṅsa minaṅka guru, utawi panutan. punapadéné iṅkaŋ pariŋ saṇḍaŋ lan paṅan tuwin iṅkaŋ gĕlarakĕn sadaya papĕṣṭèniŋ manuṅsa iṅkaŋ sampun dados pandumanipun. sarta ambĕg wĕlasan, wicakṣana, sagĕd sampurṇa kawontĕnanipun. mĕṅgaḥ punika para manuṅsa warṇi warṇi aṅgèniŋ marabi, wontĕn iṅkaŋ mastani : saŋ sabda, saŋ pamarta, saŋ gurujati, nabi kilir, lan sanès sanèsipun. 3. kaŋ ṅuripi : punika dédé cahya, dédé aṅin, dédé toya, dédé latu, naṅiŋ papaḍaŋ sajati iṅkaŋ sagĕd ambuka wrananiŋ ghaib.
punika minaṅka ĕmbananiŋ saŋ urip, kaṅgé maḍaṅi manahiŋ manuṅsa tuwin kaṅgé ambuka warana, salajĕṅipun iṅkaŋ sagĕd anĕntrĕmakĕn. mĕṅgaḥ punika ugi warṇi warṇi aṅgèniŋ marabi : wontĕn iṅkaŋ mastani : roḥ sukci, nur muhkhamat, bañu urip, lan sanès sanèsipun.
saŋ urip kaŋ aguŋ, aṅgènipun mĕṅkoni kodrat kaliḥ paṅgénan, awal lan akir, supados manuṅsa maṅrĕtos iŋ pilaḥ pilahipun, tumrap paṅwasa iŋ duña dipun pasrahakĕn iŋ karṣanipun saŋ urip (iṅsun) lan kaŋ ṅuripi : iŋ saḷĕbĕtiŋ kadis añĕbut dat iṅkaŋ rumuhun piyambak, igiḥ nama : kayu sajaratul yakin, tĕgĕsipun kayu iṅgiḥ kayun iṅkaŋ ñata, iṅgiḥ ñata wontĕn wujudipun, tumurunipun ḍatĕŋ manuṅsa aṅgèniŋ tutuṅgilan ṅaṅgé warana 4 prakawis, iṅgiḥ punika : kaṇṭa, warṇa, ambu, rasa, déné dunuṅipun makatĕn.
1. kaṇṭa, ṅaṅgé plawaṅan pamiyarṣa, iṅkaŋ darbèni sukma : laṅgĕŋ.
2. warṇa, ṅaṅgé plawaṅan paniṅal, iṅkaŋ darbèni sukma : luhur.
3. ambu, ṅaṅgé plawaṅan grana, iṅkaŋ darbèni sukma : purba.
3. ambu, ṅaṅgé plawaṅan grana, iṅkaŋ darbèni sukma : purba.
4. rasa, ṅaṅgé plawaṅan lésan, iṅkaŋ darbèni sukma : wisésa.
mĕṅgaḥ dumadosipun manuṅsa, asal sakiŋ anasir 4 prakawis, tuwin mudaḥ 5 prakawis.
déné dunuṅipun anasir 4 prakawis punika : 1. gĕni, 2. aṅin, 3. bañu, 4. bhumi.
gĕni, dumados dados napsu.
napsu, mahanani hawa 4 prakawis, iṅgiḥ punika : 1. aluamaḥ, 2. amaraḥ, 3. supiyaḥ, 4. mutmahinaḥ.
1. aluamaḥ, watĕkipun ṅaṅsa aṅsa, ṅaṅgé plawaṅan lésan, pamaṅgènipun iŋ usus.
2. amaraḥ, watĕkipun sĕṛĕŋ, braṅasan, ṅaṅgé plawaṅan taliṅan, pamaṅgènipun iŋ ṛĕmpĕlu.
3. supiyaḥ, watĕkipun kadĕṛĕŋ, daya daya, ṅaṅgé plawaṅan mripat, pamaṅgènipun iŋ limpa.
4. mutmahinaḥ, watĕkipun antĕŋ, jinĕm, ṅaṅgé plawaṅan grana, pamaṅgènipun iŋ giñjĕl.
hawa 4 prakawis punika, kaalusanipun mahanani cahya 4 prakawis : 1. iṛĕŋ, 2. abaŋ, 3. kuniŋ, 4. putiḥ.
aṅin, dumados mahanani 4 prakawis : 1. napas, 2. tanapas, 3. anpas, 4. nupus.
1. napas, punika tataṅsuliŋ jisim, dumunuŋ wontĕn manaḥ suwéddha, tĕgĕsipun wodiŋ manaḥ, wahananipun dados aṅin iṅkaŋ mĕdal iŋ badan kémawon, ṅaṅgé plawaṅan lésan.
1. napas, punika tataṅsuliŋ jisim, dumunuŋ wontĕn manaḥ suwéddha, tĕgĕsipun wodiŋ manaḥ, wahananipun dados aṅin iṅkaŋ mĕdal iŋ badan kémawon, ṅaṅgé plawaṅan lésan.
2. tanapas, punika tataṅsuliŋ manaḥ, dumunuŋ wontĕn iŋ pusĕr, wahananipun aṅin kaŋ mañjiŋ ḍatĕŋ badan kémawon, ṅaṅgé plawaṅan grana.
3. anpas, punika tataṅsuliŋ roḥ, dumunuŋ wontĕn iŋ jantuŋ, wahananipun dados aṅin iṅkaŋ tĕtĕp wontĕn iŋ ṅlĕbĕt kémawon, ṅaṅgé plawaṅan taliṅan.
4. nupus, punika tataṅsuliŋ rahsa, dumunuŋ wontĕn saḷĕbĕtiŋ manaḥ puat kaŋ pĕṭak, iṅgiḥ punika wontĕn wodiŋ jantuŋ, wahananipun dados aṅin sakiŋ badan nuṅgil kalihan kĕtĕkiŋ jaṅga, ṅaṅgé plawaṅan nétra.
bañu, dumados dados gĕtiḥ, mahanani roḥ 4 prakawis : 1. roḥ jasmani, 2. roḥ nurani, 3. roḥ kabati, 4. roḥ kéwani.
bhumi, sarinipun dumados baṅsaniŋ kadagiṅan.
kaalusaniŋ gĕni, aṅin, bañu, kĕmpal dados satuṅgal, dipun wastani trimurti, tĕgĕsipun : sariniŋ kawĕniṅan tĕtĕlu kaŋ wus dadi sawiji, dumados dados pramana.
gĕsaṅipun pramana, punika iṅkaŋ dados ciṭakan raragaṅaniŋ sarira, iŋ wusana sagĕd mahanani wujud akaṇṭa janmi, lajĕŋ ambabarakĕn triloka, tĕgĕsipun paṅgénan titiga iṅkaŋ manuṅgil. iṅgiḥ punika : jimak, jantuŋ, lan pariṅsil. iŋ daḷĕm kadis dipun wastani : bétal makmur, bétal makaram, bétal mukadas. amĕḍarakĕn tata maligé kados iŋ ṅaṇḍap punika :
sajatiné iṅsun anata maligé ana iŋ bétal makmur, jumĕnĕŋ ana iŋ siraḥ.
kaŋ ana sajroniŋ siraḥ iku dimak, iya utĕk.
kaŋ ana sajroniŋ utĕk, iku manik.
kaŋ ana sajroniŋ manik, iku budi.
kaŋ ana sajroniŋ manik, iku budi.
kaŋ ana sajroniŋ budi, iku aṅĕn aṅĕn.
kaŋ ana sajroniŋ aṅĕn aṅĕn, iku sukma.
kaŋ ana sajroniŋ sukma, iku rahsa.
kaŋ ana sajroniŋ rahsa, iku iṅsun.
iya iṅsun dat kaŋ ṅlimputi kaanan jati.
dados kĕraṅipun iŋ bétal makmur punika paṅgénan paséwakan. sintĕn iṅkaŋ sumĕdya sapatĕmon, prayogi maṛĕk sowan iŋ ṅriku, utawi tumindak pépé wontĕn iŋ wriṅin kĕmbar, baḍé sagĕd amikani kawruḥ warṇi warṇi iṅkaŋ dados pramĕṣṭéyaniŋ tindak.
sajatiné iṅsun anata maligé ana sajroniŋ bétal mukaram, iku omaḥ ĕṅgoniŋ laraṅan iṅsun, junĕnĕŋ ana iŋ ḍaḍa.
kaŋ ana sajroniŋ ḍaḍa, iku ati.
kaŋ ana antaraniŋ ati, iku jantuŋ.
kaŋ ana sajroniŋ jantuŋ, iku budi.
kaŋ ana sajroniŋ budi iku napsu.
kaŋ ana sajroniŋ napsu iku sukma.
kaŋ ana sajroniŋ sukma iku rahsa.
kaŋ ana sajroniŋ rahsa iku iṅsun.
iya iṅsun dat kaŋ ṅlimputi iŋ kaanan jati.
dados tĕraṅipun iŋ bétal mukaram punika, plawaṅaniŋ ḍawuhipun gusti, amila sinĕbut laraṅan, ḍawuḥ wahu botĕn kéṅiŋ dipun purba déniŋ kaṛĕpiŋ manuṅsa, saha iŋ ṅriku pakĕmpalaniŋ dat iṅkaŋ alit alit, iṅkaŋ kéṅiŋ kaṅgé panĕṅĕran, cahya iṅkaŋ saklaṅkuŋ wĕniŋ, amargi iŋ ṅriku kratoniŋ badan ilapi, mĕṅgaḥ obaḥ osikiŋ manuṅsa punika wijinipun sakiŋ jantuŋ, lajĕŋ katampèn iŋ dat iṅkaŋ nindakakĕn sanubari, maknawi, siri, sanépanipun makatĕn :
kuruṅan jago, iku mĕṣṭiné iya isi jago, sajroniŋ jago isiné iya jago. punika wujud kĕmpaliŋ kawula lan gusti (loroniŋ atuṅgil).
sajatiné iṅsun anata maligé ana sajroniŋ bétal mukadas, iku omaḥ ĕṅgoniŋ pasucèn iṅsun, jumĕnĕŋ ana iŋ koṇṭol.
kaŋ ana sajroniŋ koṇṭol, iku priṅsilan.
kaŋ ana antaraniŋ priṅsilan, iku nutpaḥ, iya iku mani.
kaŋ ana sajroniŋ mani, iku madi.
kaŋ ana sajroniŋ madi, iku wadi.
kaŋ ana sjroniŋ wadi, iku maniṅkĕm.
kaŋ ana sajroniŋ maniṅkĕm, iku rahsa.
kaŋ ana sajroniŋ rahsa, iku iṅsun.
iya iṅsun dat kaŋ ṅlimputi iŋ kaanan ati, jumĕnĕŋ iŋ nukat ghaib, tumurun dadi johar awal, iŋ kono ananiŋ alam : akhadiyat, wahdat, wakhadiyat, arwaḥ, misal, ajĕsam, insan kamil, dadiniŋ manuṅsa kaŋ sampurṇa, iya iku sajatiniŋ sipat iṅsun.
déné tĕraṅipun makatĕn :
1. mani, punika koma iṅkaŋ takṣiḥ dados toya, warṇinipun surat biru.
2. madi, punika sariniŋ mani, warṇinipun surat dadu.
3. wadi, punika sariniŋ madi, warṇinipun surat jĕnar.
4. maniṅkĕm, punika sariniŋ wadi, warṇinipun pĕṭak maya maya, kadya ṛĕtna.
4. maniṅkĕm, punika sariniŋ wadi, warṇinipun pĕṭak maya maya, kadya ṛĕtna.
5. nukat ghaib, punita wiji pipiṅitan, iṅgiḥ sariniŋ cahya sajati.
6. johar awal, punika sĕsotya iṅkaŋ wiwitan, iṅgiḥ punika manik, dados ĕmbananiŋ rahsa sajati sadaya, iŋ ṅriku wahananiŋ martabat pitu, kasĕbut iŋ ṅaṇḍap punika :
1. alam akadiyat, wahananipun kèndĕl sawĕk sawulan. kasĕbut la takyun, dèrèŋ sañata ananipun.
2. alam wahdat, wahananipun sawĕk kèndĕl kaliḥ wulan, kasĕbut la takyun awal, déné sawĕk ñata kaananipun.
3. alam wakadiyat, wahananipun sawĕk kèndĕl tigaŋ wulan.
4. alam arwaḥ, wahananipun sawĕk kèndĕl kawan wulan. kasĕbut ayat sabitaḥ, déné ñata iŋ kaananipun sampun kaṇṭa jaṅgĕṛĕṅiŋ jabaŋ bayi.
5. alam misal, wahananipun sawĕg kèndĕl gaṅsal wulan, kasĕbut ayat karijiyaḥ, déné sañata mĕdal iŋ kaananipun, sampun darbé sipat, naṅiŋ takṣiḥ upami kémawon.
6. alam ajĕsam, kaananipun sawĕg kèndĕl nĕm wulan, kasĕbut ayat mukawiyaḥ, déné sañata gĕsaŋ iŋ kaananipun, sampun darbé asma dipun wastani : jabaŋ bayi.
7. alam insan kamil, wahananipun sawĕg kèndĕl pituŋ wulan, ṅantos dumugi woluŋ wulan, tuwin saṅaŋ wulan, kasĕbut ayat maknawiyaḥ, déné sampun sañata iŋ kaananipun, jumĕnĕŋ sampurṇaniŋ manuṅsa, lajĕŋ baḍé lahir iŋ alam duña.
mudaḥ 5 prakawis, iṅgiḥ punika : nur, rahsa, roḥ, napsu, budi.
kacariyos iŋ kadis, mañjiṅipun mudaḥ wahu, wiwit sakiŋ iŋ ĕmbun ĕmbunan, kèndĕl wontĕn iŋ utĕk, lajĕŋ tumurun ḍatĕŋ iŋ nétra, lajĕŋ ḍatĕŋ karṇa, lajĕŋ ḍatĕŋ grana, lajĕŋ ḍatĕŋ lésan, lajĕŋ ḍatĕŋ jaja, lajĕŋ sumrambaḥ iŋ jasat sadaya, tĕtĕp jumĕnĕŋ insan kamil.
wontĕn maliḥ panuṅgilanipun ghaib satuṅgal, iṅkaŋ kawastanan sapraṅkat, iṅgiḥ punika sĕsĕbutan : allaḥ, muhkammat, rasul. mĕṅgaḥ dunuṅipun makatĕn :
allaḥ, punika namuŋ paraban, asmanipun iṅkaŋ sajati, saŋ urip. déné paḷĕṅgahan jumĕnĕṅipun wontĕn iŋ manik (ṭĕḷĕṅiŋ mripat) sañata kayĕktosan iŋ jro manik wontĕn laré kĕmbar. muhkammat, punika ugi namuŋ paraban, sajatosipun wujud papaḍaŋ kaŋ sajati, jumĕnĕṅipun wontĕn iŋ putihiŋ mripat kita, sañata kayĕktosan awasiŋ paniṅal sakiŋ nétra iṅkaŋ putiḥ, saha wontĕn cahya iṅkaŋ wĕniŋ.
rasul, punika ugi paraban, sajatosipun rasa, jumĕnĕṅipun wontĕn iŋ iṛĕṅiŋ mripat kita. sañata kayĕktosan, ĕmatiŋ rasa manawi bliyut baḍé saré, utawi manawi aṅlĕṛĕsi ṅĕdalakĕn koma, dumunuŋ iŋ nétra iṅkaŋ iṛĕŋ.
pĕpaṅkataniŋ ghaib iŋ ṅiṅgil punika, parlu dipun kawruhi, agĕŋ saṅĕt dayanipun tumrap kaṅgé kaparluwaniŋ ṅarcapada.
wontĕn maliḥ wiwijaṅanipun iṅkaŋ winastan martabat 21. iṅgiḥ punika iṅkaŋ 9 martabat jawi :
1. paniṅaliŋ nétra, punika iṅkaŋ kaṅgé iŋ duña.
2. roḥ rabani, punika pamiyarṣa kaṅgé iŋ duña.
3. roḥ rahmani, punika paṅganda kaṅgé iŋ duña.
4. roḥ tamiyin, punika ṭukuliŋ rahsanta.
5. roḥ kéwani, punika kakuwatanira.
6. roḥ kabati, punika ṭukuliŋ pamaṅya.
7. roḥ kulupi, punika kaṛĕp kaŋ dèrèŋ kawĕdal.
8. roḥ ilapi, punika solahiŋ badan kaŋ kasar.
9. roḥ badan ilapi, punika nèŋ jantuŋ, solahiŋ lésan.
iṅkaŋ 7 martabat iŋ ḷĕbĕt :
1. akhadiyat, punika kaṛĕp kaŋ santosa.
2. wadat, punika dumadosipun sĕdya tama.
3. wakhadiyat, punika kadumugèniŋ sĕdya.
4. arwaḥ, punika paṅgénan paṅwasa iŋ akir.
5. misal, punika paṅgénan pamiyarṣa iŋ akir.
6. ajĕsam, punika paṅgénan paniṅal iŋ akir.
7. insan kamil, punika paṅgénan paṅuripan.
iŋ ḷĕbĕtipun isi martabat 3.
1. roḥ rokhani, paṅgénanipun iŋ ati, sanubari.
2. roḥ badan rokhani, paṅgénanipun iŋ ati maknawi.
3. roḥ kudus, paṅgénanipun iŋ ati siri.
iŋ ḷĕbĕtipun maliḥ wontĕn martabat 2.
1. saŋ urip
2. kaŋ ṅuripi... sajroniŋ urip ana bañu paṅuripan.
minaṅka katraṅan kaḍapuk pitakénan :
1. sapa kowé iku manuṅsa, tĕgĕsipun : gĕsaṅiŋ manuṅsa punika namuŋ tĕtĕp waḍaḥ iṅkaŋ sagĕd makarti.
2. apa badanmu badan jasmani, tĕgĕsipun badan kasar iki titipaniŋ bapa biyuŋ 8 prakara, yèn ora bisa matrapaké bakal nĕmu saṅsara, kudu muliḥ tĕtĕp kayadéné wiji.
3. apa roḥmu roḥ rokhani, tĕgĕsipun, uripiŋ kawula kaŋ makṣiḥ wujud cahya kaŋ wus rinĕkṣa déniŋ allaḥ, wujud loro dadi siji (loroniŋ atuṅgal) kayadéné wrĕkoḍara lan déwaruci.
4. sapa kowé muhkhammad, tĕgĕsipun, manuṅsa kaŋ diarani tĕtĕp uripé, iku rahsané bisa kabuka déniŋ papaḍaŋ kaŋ sajati.
5. apa badanmu, badan rokhani, tĕgĕsipun, kabèḥ manuṅsa urip kapañjiṅan rahsa.
6. apa roḥmu, roḥ ilapi, solahiŋ badan kasar iku kabèḥ urip kaŋ isiḥ ḍĕmĕn tumindak dosa, mula iŋ duña ora ana manuṅsa kaŋ muŋ sukci ṭok, naṅiŋ mĕṣṭi isiḥ kadunuṅan ṛĕṛĕgĕd.
7. apa badanmu, badan ilapi, tĕgĕsipun, solahiŋ lésan karatoné ana iŋ aras kurṣi, yèn bisa sampurṇa tumĕka iŋ insan kamil (sajatiniŋ sabda).
8. apa roḥmu, roḥ kudus, tĕgĕsipun, urip kaŋ sukci, ya iku uripiŋ kubur, paṅgonané iŋ ati siri, kratoné iŋ darusalam, kaŋ wus sirṇa rasa lan paṅrasané, naṅiŋ tĕtĕp kasucèné kaŋ laṅgĕŋ.
pitakénan.
1. jabaŋ bayi lahir cĕṅèr naṅis, punika gaḍaḥ pikajĕŋ punapa???
2. punapa bédanipun jagad agĕŋ lan jagad alit? sumaṅga kañatakna piyambak iŋ kawontĕnanipun.
***********
madya
sasampunipun kita añumĕṛĕpi asal wijiniŋ gĕsaŋ kita, sapunika aṅlaras kadospundi tumindak kita aṅgèniŋ sami dados lalampahan wontĕn iŋ duña, sagĕdipun sahé sĕsrawuṅan kita lan sasami, saha iṅkaŋ sagĕd turut añoṇḍoṅi lan karṣaniŋ gusti, punika prayoginipun iṅgiḥ kĕdaḥ ṅaṅgé tatanan. naṅiŋ gèk kadospundi, déné kula piyambak iṅgiḥ takṣiḥ kadunuṅan roḥ ilapi, iṅkaŋ añjalari pĕpĕtĕŋ, tĕmahan iṅgiḥ takṣiḥ bĕtaḥ pituluṅan, tĕka kula gaḍaḥ sĕdya damĕl pipiridan, punapa tatanan kula wahu baḍé sagĕd pramana?
mĕṅgaḥ iṅkaŋ makatĕn punika iṅgiḥ kasiṅgihan, naṅiŋ iṅkaŋ baḍé kula gĕlarakĕn punika, botĕn mĕdal sakiŋ akaliŋ wawatĕkan kula piyambak, iṅkaŋ tumuju kumĕdaḥ dipun aṅgĕp iŋ liyan, punika babar pisan botĕn, naṅiŋ sĕdyaniŋ manaḥ kula wahu laṅkuŋ rumiyin kula pasrahakĕn iṅkaŋ jumĕnĕŋ saṭĕḷĕṅiŋ papaḍaŋ, dados pañĕrat kula iṅgiḥ ñuñuwun dipun kaṇṭia déniŋ papaḍaŋ, iṅkaŋ supados dadosa lantaran paṅgigahiŋ paṅgalihipun para mahos, iṅkaŋ takṣiḥ aṇḍok iŋ pĕpĕtĕŋ, tĕmaḥ lajĕŋ karṣa mratobat, aṅupadosi papaḍaŋ sĕjati.
manawi mirid kĕmpaliŋ kawula lan gusti, sampun dumunuŋ iŋ aṅga kita, saha gusti sampun karṣa dados panutan kita, punapadéné gusti iṅkaŋ sampun tétéla agĕŋ paṅuwahosipun, sarta sampurṇa iŋ kawicakṣananipun, pañcènipun rak sampun cĕkap, botĕn susaḥ bĕtaḥ tatananiŋ manuṅsa iṅkaŋ takṣiḥ sami kadunuṅan pĕpĕtĕŋ. punika sababipun makatĕn :
tumrap tiyaŋ iṅkaŋ dèrèŋ kadunuṅan ṅèlmu, utawi tiyaŋ iṅkaŋ dèrèŋ kabuka manahipun, punika botĕn maṅrĕtos biliḥ gĕsaṅipun punika kasamadan déniŋ datiŋ gusti, iŋ wusana botĕn aṅrumahosi, yèn gusti tansaḥ pariŋ kawlasan, saha sabda iŋ saḷĕbĕtiŋ manahipun, dados kéṅiŋ dipun wastani nampik sihipun gusti allaḥ. déné añcasiŋ tékadipun namuŋ miturut akaliŋ budi, pikiran, aṅĕn aṅĕn. tĕmahan iṅkaŋ katindakakĕn iṅgiḥ namuŋ baraŋ sarwa kasar kémawon, ṅantos dumugi tindak pĕtĕŋ rumahosipun iṅgiḥ sakéca kémawon. upaminipun : pun a. ñoloŋ artanipun, b. naṅiŋ b. botĕn sumĕṛĕp, dados botĕn konaṅan, punika a. rumahosipun kok iṅgiḥ éca kémawon aṅgèniŋ jajan arta coloṅan wahu, dupèḥ iṅkaŋ gaḍaḥ botĕn sumĕṛĕp paṅrahosipun iṅgiḥ sampun wilujĕŋ botĕn baḍé wontĕn pahukumanipun punapa punapa, tur saḷĕbĕtiŋ manahipun iṅgiḥ tansaḥ kĕtir kĕtir lan ḍĕg ḍĕgan, naṅiŋ botĕn dipun pahèlu, malaḥ aṅintĕn kawontĕnaniŋ gusti allaḥ makatĕn.
gusti allaḥ iku rak ora katon, lan ĕṅgoné rak ḍuwur laṅit, wis ora parlu digagas sahiki. bésuk bahé yèn aku aṛĕp mati, bañjur dak ṅrĕtèni utawa tak tata, golèk ṅèlmu, déné sahiki aṅgĕré wis bisa kacukup butuḥku, wis rampuŋ.
mĕṅgaḥ tiyaŋ iṅkaŋ makatĕn punika, manawi sampun kawĕlèḥ wĕlèḥ polahipun karana pamĕlèhiŋ liyan, utawi manawi sampun nampèni paṅadilaniŋ gusti allaḥ, punika manahipun sagĕd krahos, yèn tindakipun wahu dosa lajĕŋ nampèni pidana kasuñatan. dados rumahosipun wahu saṛĕŋ sampun kasuñatan kasat mripat, punapa maliḥ manawi aṅlĕṛĕsi naṇḍaŋ sakit, sambatipun ṅaruara, gusti allaḥ ñuwun ṅapura, dados purunipun ñuwun ṅapura wahu, saṛĕŋ sampun naṇḍaŋ sakit.
amila kula iṅgiḥ parlu aṅgĕlarakĕn piwulaŋ kasuñatan, tĕgĕsipun wawaton ghaibiŋ paṅéran iṅkaŋ sampun ñata, iṅkaŋ supados piwulaŋ kula sakiŋ jawi maḷĕbĕt ḍatĕŋ manaḥ, dados paṅgigaḥ, gusti piyambak iṅkaŋ sakiŋ ṅlĕbĕt karṣa mulaŋ lan bikak manahipun, wusana lajĕŋ sagĕd tumbuk, paribasanipun : tumbu olèḥ tutup, maṭuk.
mĕṅgaḥ pahédahipun tiyaŋ aṅaṅgé tatananiŋ ṅèlmu punika, botĕn kok namuŋ kaṅgé béñjiŋ manawi pĕjaḥ kémawon, naṅiŋ ugi kaṅgé wiwit sapunika minaṅka pitĕdaḥ aṅgèniŋ dados lalampahan sagĕda turut sahé, salajĕṅipun ṅantos sagĕd añĕpĕṅi baḍé kawontĕnanipun béñjiŋ iŋ jaman kalaṅgĕṅan. mĕṅgahiŋ tĕkad sapunika sampun botĕn kasamaran, ṅantos gaḍaḥ rahos paṅrahos, uripku sahiki rumaṅsa bĕgja, naṅiŋ luwiḥ bĕgja manèḥ bésuk yèn aku urip ana iŋ jaman kalaṅgĕṅan.
wondéné iṅkaŋ baḍé kula gĕlarakĕn, punika lampahiŋ kalahiran, tuwin kabatosan.
lampahiŋ kalahiran kapéraŋ dados 2. iṅgiḥ punika : 1. saréṅat, 2. tarékat.
lampahiŋ kabatosan kapéraŋ dados 2 iṅgiḥ punika : 1. kakékat, 2. makripat.
lampaḥ 4 prakawis punika, sasagĕd sagĕd prayoginipun iṅgiḥ dipun lampahi sadaya, déné manawi namuŋ diput pĕṭili salaḥ satuṅgal utawi kaliḥ, nama dèrèŋ sampurṇa. déné béda bédaniŋ panduk pandumahiŋ dumadi, sanadyana dèrèŋ sagĕd ñakup sadaya, prayoginipun mĕṅgahiŋ tékad sampun ṅantos kĕmba, kalajĕṅna sagĕdipun sampurṇa.
1. saréṅat.
iṅkaŋ dipun wastani saréṅat punika, tatananiŋ praja, supados patrap solaḥ tiṅkahiŋ kawula aṅgèniŋ sĕsrawuṅan lan sasaminipun sagĕda tumindak sahé, saha tatananiŋ adat tatacara sagĕda turut, punapa maliḥ ugi anata rumĕkṣa ḍatĕŋ badanipun piyambak sagĕda sĕgĕr kuwarasan.
naṅiŋ tatanan tatanan iŋ ṅiṅgil punika botĕn sagĕd laṅgĕŋ, namuŋ miturut ombyakiŋ jaman iṅkaŋ sami dipun ḷĕṅgahi, utawi iṅkaŋ sampun mupakat sahé. iṅkaŋ makatĕn punika manawi kula gĕlarakĕn sadaya, sakiŋ pamaṅgiḥ kula malaḥ ṅĕbosĕni, jĕjĕriŋ sĕdya kula namuŋ aṅglĕṅgahakĕn dunuṅiŋ saréṅat, amila kula riṅkĕs kémawon kados iŋ ṅaṇḍap punika.
tumindakiŋ sĕsrawuṅan, kaaṅkaha sagĕdipun rumakĕt lan aṅrĕsĕpakĕn, sampun ṅantos amiwiti damĕl cuwa, prayoginipun iṅgiḥ ajèn iṅajénan, saha aṅèstokna ḍawuḥ ḍawuḥ nagari iṅkaŋ sampun cocog lan pranatanipun.
tiyaŋ nèm wajib aṅajèni tiyaŋ sĕpuḥ, utawi kawula wajib aṅajèni luraḥ sapaṅiṅgil. énz.
tata krama, sagĕda amatrapakĕn tandukiŋ tĕtĕmbuṅanipun mawi añawaŋ aluhur asoriŋ drajatipun, prayoginipun iṅgiḥ sahé aṅĕsorakĕn raga.
adat tatacara, iṅgiḥ punika kawontĕnaniŋ ombyakiŋ pakampuṅan utawi paḍusunan, iṅkaŋ sampun sami kaaṅgĕp sahé, utawi limraḥ, naṅiŋ manawi wontĕn iṅkaŋ ñulayani kalihan ḍawuhiŋ ṅèlmu, iṅgiḥ punika iṅkaŋ baḍé andadosakĕn pĕtĕṅiŋ manaḥ, prayogi kahundurana, amiliha iṅkaŋ prayogi linampahan saparlunipun, kados ta : tuluŋ tinuluŋ layadan, tuwi tinuwi aṅrakĕtakĕn pasaḍérékan, jagoŋ jinagoŋ. sadaya punika kagaliha iṅkaŋ sagĕd salaras lan kawontĕnanipun piyambak piyambak, sampun ṅantos kaḷĕbĕt paribasan : amburu ucĕŋ kélaṅan dĕḷĕg. tuwin sanès sanèsipun.
risakiŋ badan, dadosa tiyaŋ sugiḥ utawi mlarat, punika jalaranipun sabagéyan agĕŋ sakiŋ dayaniŋ aṅgènipun botĕn sagĕd nata tumindakiŋ saréṅat, sagĕd ugi namuŋ katarik bokmanawi diarani... gaḍaḥ liṅsĕm, iŋ tĕmahan lajĕŋ ambĕruŋ, pĕtĕŋ pĕtĕŋ dipun lampahi, wusana kadadosanipun manaḥ biṅuŋ, pikiran ura, badan aṅgagaŋ akiŋ. iṅkaŋ makatĕn punika kaṅgé tiyaŋ ali budi prayogi dipun wékani, supados tumandukiŋ ḍatĕŋ badan iṅgiḥ sagĕd sĕgĕr kuwarasan.
sirikaniŋ ṅèlmu punika manawi wontĕn tiyaŋ iṅkaŋ ṅĕguṅakĕn slira pribadi, ṛĕmĕn pamèr kasugihanipun, sumukci sukci, ṛĕmĕn métani awoniŋ liyan. sadaya punika botĕn prayogi kaṅgé tiyaŋ iṅkaŋ ahli budi.
ṅudur bab tékad, lajĕŋ cacad cinacad, mĕṅgahiŋ tékad manawi pañcèn gèsèḥ añcasipun, iṅgiḥ botĕn prayogi kahudur, wajib èṅĕt salaḥ satuṅgal, amargi wohipun namuŋ damĕl pĕtĕṅiŋ manaḥ.
2. tarékat.
iṅkaŋ dipun wastani tarékat punika, anata lampahiŋ manaḥ, sagĕdipun kadunugan manaḥ ayĕm lan ḷĕga, iṅkaŋ salajĕṅipun sagĕd anumusi ḍatĕŋ katĕntrĕman.
manaḥ sagĕd dipun ayĕm lan ḷĕga punika manawi botĕn kacuwan, utawi manawi katuju iŋ kabĕtahanipun. awit sakiŋ punika sagĕdipun makatĕn, kita wajib ambudi tumindak kita sĕsrawuṅan lan sasami, sagĕda anocogi lagoniŋ manaḥ kita piyambak (tĕpa slira), naṅiŋ patrap nuju ḍatĕŋ liyan punika botĕn gampil, amargi watakiŋ liyan iṅkaŋ takṣiḥ warṇi warṇi, kados ta : wontĕn iṅkaŋ tindak salugu, wontĕn iṅkaŋ namuŋ lamis. mĕṅgaḥ iṅkaŋ makatĕn sagĕdipun cocog aṅgèn kita nuju, kita kĕdaḥ sampun sagĕd tumindak kaalusaniŋ saréṅat, tĕgĕsipun sampun sagĕd aṅunduri tumindak iṅkaŋ baḍé andadosakĕn pĕtĕṅiŋ manaḥ. salajĕṅipun manawi kita aṅlĕṛĕsi jagoṅan kalihan tamu, prayoginipun kaḍasarana manaḥ sabar, upaminipun : wontĕn tamu ñuwun darma arta sakapaṛĕṅipun, sakiŋ cariyosiŋ tamu, parlu kaṅgé wragad anakipun tilar duña, iŋ maṅka kita dèrèŋ wanuḥ, saha kita dèrèŋ maṅrĕtos ḷĕṛĕs kasripahan punapa botĕn, punika wĕkdal kita nampèni panĕmbuŋ wahu, lajĕŋ katampènana manaḥ kita iṅkaŋ sabar, sayĕkti kasuñatan iŋ ṅriku manaḥ kita sagĕd anĕdahakĕn iŋ kaḷĕṛĕsan. manawi wontĕn rahos trĕñuḥ iṅkaŋ salugu, iṅgiḥ lajĕŋ kapariṅana, tumindak makatĕn punika kaṅgé tiyaŋ ṅèlmu dados kapracayan : nandur pari jĕro. déné manawi wontĕn rahos kambaŋ kambaŋ, iṅgiḥ katulaka sarana ṛĕmbag manis kémawon, sanadyana patrap nulak punika sajak ñulayani, naṅiŋ manawi manaḥ kita wahu tĕmĕn iŋ kasabaranipun, sayĕkti sagĕd cocog iŋ samĕṣṭinipun. dados cuwaniŋ sanès wahu, wusananipun botĕn sagĕd balik ḍatĕŋ kita, amargi panĕmbuṅipun wahu namuŋ lamis baḍé cidra.
tumrap iṅkaŋ dèrèŋ sagĕd amatrapakĕn lampahiŋ tarékat, panĕmbuŋ wahu namuŋ katampèn wontĕn iŋ pikiran kémawon, iŋ tĕmahan aṅgèniŋ mutusi lajĕŋ gojag gajĕg, kadadosanipun iṅgiḥ botĕn sagĕd nocogi, upaminipun iṅgiḥ lajĕŋ mariṅi, naṅiŋ botĕn dumunuŋ dados ṅamal. kita wajib trĕsna ḍatĕŋ sasami, tĕgĕsipun aṅrĕkṣa iŋ kawilujĕṅaniŋ liyan. iŋ tĕmahan patrap kita wahu manawi mĕdal manaḥ iṅkaŋ salugu, amĕṣṭi iṅgiḥ lajĕŋ uwoḥ kaayĕman, tuwin santosa manahipun, botĕn gampil kéṅiŋ paṅgoḍa.
watak barès : tĕgĕsipun : tĕtĕmbuṅaniŋ ṛĕmbagipun iṅgiḥ iṅkaŋ prasaja sagĕda aṅlĕṅgahi iŋ saḷĕṛĕsipun, punapadéné patrap solaḥ tiṅkaḥ iṅgiḥ kaaṅkaha makatĕn ugi. upaminipun : yèn iya, ki : ya, iya, yèn ora, ya, ora. makatĕn sapiturutipun manawi sagĕd tumanĕm ḍatĕŋ tindak salugu, pahédahipun ḍatĕŋ manaḥ botĕn baḍé sĕmaŋ sĕmaŋ sagĕd ḷĕga kémawon.
añjawi punika, ugi parlu añjagi kabĕtahan kita piyambak, iṅkaŋ añjalari ḍatĕŋ pĕpĕtĕŋ, iṅgiḥ punika manawi kita nuruti hawa kamurkan kita piyambak, sadaya iṅkaŋ tindak sumĕṅka, punika laṅkuŋ parlu dipun jagi iṅkaŋ santosa. sadaya punika kaaṅkaha sagĕdipun salaras lan ḍawuhiŋ ṅèlmu.
manaḥ tĕntrĕm. iṅkaŋ sagĕd anĕntrĕmakĕn manaḥ punika botĕn sarana jalaran sakiŋ kawontĕnaniŋ wuwujudan baraŋ kaduñan, tĕgĕsipun, sadaya baraŋ duña punika botĕn sagĕd damĕl tĕntrĕm, sagĕdipun namuŋ damĕl biṅaḥ sawatawis, amargi upaminipun tanĕman iṅkaŋ dipun sirami namuŋ goḍoŋ lan uwitipun, dados tumandukiŋ toya wahu dayanipun sakĕḍik saṅĕt. déné manawi tĕntrĕm punika aṅsal siram sakiŋ ṅlĕbĕt siti, iŋ wusananipun uwit tuwin goḍoŋ lajĕŋ katiṅal aṅrĕmbaka subur, ugi lajĕŋ aṅĕdalakĕn uwoḥ iṅkaŋ añĕnĕnakĕn : dados tumrap manaḥ kita sagĕdipun tĕntrĕm punika, namuŋ sakiŋ karṣaniŋ gusti saŋ sabda, anandukakĕn toya gĕsaŋ. mĕṅgaḥ tumandukiŋ toya gĕsaŋ wahu botĕn kéṅiŋ dipun saranani rékadaya, namuŋ sakiŋ karṣanipun pribadi. iŋ maṅka manaḥ tĕntrĕm punika dados kabĕtahan kita sadaya, kadospundi sagĕdipun kacĕpĕŋ. iṅkaŋ makatĕn punika kita kĕdaḥ maṅrĕtos lagoniŋ karṣanipun gusti saŋ sabda. iṅgiḥ punika wajib aṅrĕsiki waḍaḥ pirantos kula laṅkuŋ rumiyin, tĕgĕsipun, manawi kita sampun sagĕd tumindak alusan, lajĕŋ kita parlu aṅlĕṛĕmakĕn gagasaniŋ aṅĕn aṅĕn iṅkaŋ aṅlĕmpara, iŋ kalamaṅsanipun, dadosa wĕkdal ñambut damĕl, punapa manawi ḷĕṅgaḥ piyambakan, kaaṅkaha sagĕdipun mĕnĕb (tajĕm) patrap makatĕn punika, upami waḍaḥ sampun kapasaŋ iŋ ṅaṇḍap grojogan, parlu añañaḍaŋ isi. bokmĕnawi aṅlĕṛĕsi kapaṛĕṅiŋ gusti, iŋ wĕkdal iṅkaŋ botĕn kañanan, iŋ ṅriku manaḥ kita lajĕŋ krahos biliḥ kalubéran toya gĕsaŋ, kadospundi rahosipun? mak clĕs, byar paḍaŋ trawaṅan, wus sirṇa riribĕtiŋ duña, kaŋ ana muŋ ayĕm lan tĕntrĕm, bañjur mĕtu tékadé kaŋ utama, èṇṭèŋ aṅgayuḥ maraŋ kamulyaniŋ ahurip, sadaya iṅkaŋ katindakakĕn namuŋ sarwa sakéca kémawon, sarta lajĕŋ sagĕd pana ḍatĕŋ pilaḥ pilahiŋ lalampahan iŋ duña, amargi sakiŋ daya kuwasanipun toya gĕsaŋ, manaḥ kita iṅkaŋ suwahunipun waṅkal, lajĕŋ sagĕd mĕmbat, watĕk iṅkaŋ ṅaṅsa aṅsa, lajĕŋ dados ḷĕṛĕm.
aḍuḥ para mahos, iṅkaŋ gĕmi lan sĕtiti, manawi kita katamuwan roḥ sukci. amargi manawi siḥ piwĕlasiŋ gusti wahu botĕn kita pahélu, sakĕḍap nétra wus sirṇa, lir piṇḍa paṅantèn èstri murca saka paguliṅan, tambuḥ tambuḥ solahiŋ kakuŋ, muŋ kari aṅrasakaké susaḥ, sumpĕg, biṅuŋ iŋ kabĕtahan warṇi warṇi.
amila muriḥ lalampahan kita punika sagĕd mapan tumindak turut lan ḍawuhiŋ ṅèlmu, prayogi katata makatĕn :
yèn wañci siyaŋ, amardia kagunan ñambut damĕl sakadaripun iṅkaŋ sampun dados joḍonipun, kabudia sagĕdipun sahé lan majĕŋ, tĕmahan lajĕŋ dipun sĕnĕṅi iṅkaŋ pariŋ blañja. tindak makatĕn punika kaṅgéya ḍasar namuŋ nĕtĕpi kuwajiban kita. dados tumindakiŋ ñambut damĕl iṅgiḥ kaṇṭi manaḥ sĕnĕŋ.
yèn wañci dalu, sabibariŋ ṅupa boga. adamĕla wañci kaṅgé ṅlĕṛĕmakĕn gagasan iṅkaŋ tumuju ḍatĕŋ kaduñan, ambudia sagĕdipun kasĕṅsĕm ḍatĕŋ kamulyaniŋ agĕsaŋ, kaaṅkaha sagĕdipun sampurṇa tumindak kita. utawi manawi dèrèŋ gaduk iŋ pamaggiḥ, laṅkuŋ parlu ṅupados mitra iṅkaŋ tuṅgil tékad, kaṅgé ñantosakakĕn kapitadosan, saha iṅgiḥ prayogi mahos sĕrat sĕrat wirit punapa suluk, kaṅgé aṅiṇḍakakĕn kawruḥ tuwin paṅgigahiŋ manaḥ. bokmanawi sawĕk pinuju juḍĕg sarta sumpĕg, aṅgèniŋ ṅrahosakĕn lalampahanipun. iṅkaŋ makatĕn kaḍasarana manaḥ santosa, tĕgĕsipun sumèlèhiŋ tékad, sadaya riribĕt wahu iṅgiḥ kaḷĕbĕtna iŋ paṅèṣṭiniŋ batos kémawon iṅkaŋ mĕḷĕŋ, sampun ṅantos kĕṛĕp kawĕdal ḍatĕŋ liyan. kaṅgé tiyaŋ iṅkaŋ sampun ahli budi, kikisanipun makatĕn : buṅaḥ, susaḥ, sugiḥ, miṣkin, iku titaḥ muŋ sadarma ṅlakoni. amargi : ya géné aku ḍèk biyèn kok ora mĕtu ĕṅgoné woŋ sugiḥ, lan baṅsa luhur. dalasan dumadiné kaananku wujud kaya maṅkéné iki, iya muŋ sadarma ṅlakoni. ora liwat ya muŋ ñuwun ṅapura, supaya pinariṅana marga kaŋ paḍaŋ. dados kaṅgéniŋ tindak tumrap kadadosan iṅkaŋ ḍumawaḥ iŋ badanipun, punika sadaya iṅgiḥ prayogi dipun ajĕṅi. utawi maliḥ yèn aṅlĕṛĕsi maṅgiḥ lalampahan kados makatĕn, punika sagĕd ugi pandadariŋ gusti allaḥ ḍatéŋ kita, manawi pañcèn kita tĕmĕn tĕmĕn nĕdya tutuṅgilan lan gusti, amaṣṭi iṅgiḥ santosa iŋ tékad, utawi kuwawi ṅlampahi lalampahan iṅkaŋ juḍĕg wahu. naṅiŋ kuwawi kita wahu prayoginipun iṅgiḥ kapasraḥna ḍatĕŋ iṅkaŋ murba gĕsaŋ kita. tĕgĕsipun : iŋ daḷĕm batos kahèṣṭia iṅkaŋ sagĕd mĕḷĕŋ, ñuñuwun ḍatĕŋ gusti allaḥ luwariŋ sapudĕṇḍa, sagĕda kasĕmbadaniŋ sĕdya kita. manawi sagĕd katarimahiŋ pañuwun kita, iŋ ṅlĕbĕt manaḥ kita wontĕn rahos iṅkaŋ salugu botĕn kasamaran, sanadyana baraŋ iṅkaŋ kula suwun wahu dèrèŋ wujud sanalika punika. iŋ tĕmahan tumandukiŋ ḍatĕŋ manaḥ kita lajĕŋ ayĕm sarta èṇṭèŋ, amargi bĕbĕktan kita sampun wontĕn antawisiŋ kamayaran. utawi sampun wontĕn iṅkaŋ ṅréñcaṅi ambĕkta, sanadyana kita dados tiyaŋ mlarat, sarta ṅrĕkahos, naṅiŋ lampaḥ kita sampun botĕn aṅrĕgiyĕg. wondéné manawi dèrèŋ wontĕn antawisiŋ luwar, iṅgiḥ kalajĕṅna iŋ panlaṅsa kita. sasolaḥ bawa kita, kaaṅkaha sarwa ṅatos atos, amargi sampun kaḷĕbĕt iŋ babasan : woŋ kaŋ lagi kojur, mĕṣṭi tansaḥ katula tula. dados sadaya punika manawi sampun dipun ḷĕṅgahi iŋ samĕṣṭinipun, tumindakiŋ lalampahan iṅgiḥ sakéca kémawon, laṅkuŋ laṅkuŋ kagĕm tiyaŋ sugiḥ tuwin baṅsa luhur, saya laṅkuŋ sakéca saṅĕt. amargi manawi rintĕn dalu kita tansaḥ aṅgagas kabĕtahan duña kémawon, punika gĕsaŋ kita lajĕŋ nama klĕḷĕp wontĕn iŋ duña, sayĕkti kasuñatan botĕn gaḍaḥ maṛĕm, namuŋ tansaḥ kĕmraṅsaŋ kémawon iṅkaŋ tanpa wusana.
tiyaŋ iṅkaŋ sampun ṅèlmu mĕṅgahiŋ tékad aṅgèniŋ ñĕpĕṅi kawontĕnan duña punika namuŋ kaṅgé aṅka kaliḥ, iṅkaŋ aṅka satuṅgal aṅgaliḥ kahutamaniŋ tindak, tuwin kaluwihan. dados sagĕd amilahakĕn baraŋ iṅkaŋ sagĕd rusak, tuwin iṅkaŋ laṅgĕŋ. tĕgĕsipun sanadyana baḍé aṅsal rijĕki, naṅiŋ baḍé wontĕn pĕpĕtĕṅipun, iṅgiḥ botĕn dipun tampèni. makatĕn punika ṅantos sagĕd tumanĕm ḍatĕŋ manaḥ.
lĕlampahan punika pañcèn iṅgiḥ aṅèl, naṅiŋ manawi kita purun aṅlampahi, botĕn wontĕn baraŋ aṅèl punika. dados wosipun, manawi ṅagĕsaŋ punika botĕn purun tumindak ṅrĕkahos karana aṅlampahi kasahénan, iṅgiḥ lajĕŋ nama gĕsaŋ rucaḥ utawi kĕṛĕp katula tula kémawon.
mĕṅgaḥ katraṅanipun baṇḍa iṅkaŋ laṅgĕŋ punika, dumunuṅipun wontĕn kahutamaniŋ tindak. sanadyana kita dumuginiŋ pĕjaḥ, naṅiŋ kahutamaniŋ tindak kita, tansaḥ dipun caṇḍi déniŋ tiyaŋ. añrambahi jiwa kita botĕn gampil kéṅiŋ ginoḍa iblis.
pañuwunipun tiyaŋ iṅkaŋ murṣid, kĕṛĕp kajuruṅan. amargi sampun sagĕd mapanakĕn baraŋ iṅkaŋ dipun suwun, tuwin sagĕd matrapakĕn dunuṅiŋ panĕmbaḥ.
pañuwunipun tiyaŋ iṅkaŋ kiraŋ mantĕp paṅèṣṭiniŋ manahipun, botĕn katrimaḥ déniŋ allaḥ.
ḍawuhiŋ ṅèlmu makatĕn : ñuñuwuna, mĕṣṭi kapariṅan. ṭoṭok ṭoṭoka lawaŋ, mĕṣṭi kawĕṅanan. golèk golèka mĕṣṭi nĕmu. amargi gusti allaḥ karṣa nuruti kaṛĕpé manuṅsa, kaŋ wus digaliḥ tĕmĕn déniŋ pañjĕnĕṅané.
iṅsun jumĕnĕŋ ana iŋ paṅgonan luhur lan sukci, lan iṅsun uga dumunuŋ iŋ atiniŋ woŋ kaŋ trĕñuḥ lan ambĕk wĕlasan.
3. kakékat.
iṅkaŋ dipun wastani kakékat punika anitiprikṣa lampahiŋ rahsa, tuwin wawatĕkaniŋ pirantos kita, iṅkaŋ gaḍaḥ moga piyambak amĕtĕṅi tutuṅgilanipun kawula lan gusti.
mĕṅgaḥ patrap makatĕn punika, sagĕdipun kita éṅgal maṅrĕtos, kita kĕdaḥ sampun tumindak aṅlampahi saréṅat lan tarékat iŋ ṅajĕŋ wahu. amargi manawi patrap kita tuwin manaḥ kita dèrèŋ rumahos nampèni roḥ sukci, kita botĕn sagĕd pramana aṅgèniŋ aṅéñcupi béda bédaniŋ rasa satuṅgal tuṅgalipun, iṅkaŋ katiṅal wontĕn ṅajĕṅan, namuŋ kaṛĕpiŋ ati lan gagasaniŋ aṅĕn aṅĕn iṅkaŋ takṣiḥ waṅkal, iŋ maṅka pañcèn aṅĕn aṅĕn punika sumĕdya aṅĕṇḍiḥ jumĕnĕŋ dados gusti. amila sintĕn iṅkaŋ manut miturut gagasaniŋ aṅĕn aṅĕn kémawon, iṅgiḥ punika gaḍaṅan maḷĕbĕt yomani, tumindakipun mĕṣṭi kĕṛĕp kacuwan saha pĕtĕŋ. naṅiŋ kadospundi, rèhniŋ punika dados prabot kita. amila prayogi katata makatĕn : kita manuṅsa gĕsaŋ iŋ ṅalam duña, punika sagĕdipun damĕl yĕyasan warṇi warṇi, iṅgiḥ sarana ṅaṅgé pirantos kita wahu (kaṛĕpiŋ ati iṅkaŋ sampun sarujuk lan budi sarta pikiran) naṅiŋ kawuniṅana, kasagĕdaniŋ pirantos wahu namuŋ dumugi baraŋ iṅkaŋ kasar kasar kémawon, iṅkaŋ tumuju ḍatĕŋ kaduñan ṭok. botĕn sagĕd kaṅgé aṅgayuḥ ḍatĕŋ ghaibiŋ paṅéran. amargi kawasisaniŋ pirantos wahu, takṣiḥ kamomoran piawon, iṅgiḥ punika hawa napsu iṅkaŋ tumuju ḍatĕŋ pĕpĕtĕŋ. utawi kéṅiŋ kawastanan goṭaŋ, paribasanipun kadosdéné tumindakiŋ prajurit iṅkaŋ tanpa sénapati. mĕṅgaḥ pamaṅgènipun hawa napsu wahu dumunuŋ iŋ pañcadriya, déné pakĕmpalanipun wontĕn iŋ aṅĕn aṅĕn. lagéyanipun pañcèn iṅgiḥ sagĕd damĕl ḷĕga, añĕkapi kabĕtahan kita, sajakipun sarana gampil lan éca, naṅiŋ jĕbul iŋ ṅlĕbĕt isi prusi. wawatĕkan iṅkaŋ makatĕn punika iṅkaŋ parlu dipun wékani, lan iṅkaŋ ṅatos atos.
watakiŋ budi, gagaḥ prakoswa tur sĕmbada, iṅgiḥ sagĕd damĕl papaḍaŋ sakiŋ akalipun, wasis mandraguna sura sĕkti. naṅiŋ iṅgiḥ wontĕn awonipun, déné purun ṅubyuṅi sĕdyaniŋ hawa napsu, iŋ tĕmahan akalipun wahu kaṅgé ṅakali lampaḥ pulitik prĕsun.
watakiŋ pikiran, punika juru nimbaŋ nimbaŋ sadaya prakawis, utawi dados juru basa, naṅiŋ iṅgiḥ wontĕn awonipun déné purun ṅubyuṅi sĕdyaniŋ hawa napsu, iŋ tĕmahan lajĕŋ dados santosaniŋ sĕdya awon wahu.
manawi kita sampun maṅrĕtos watak watakiŋ pirantos, kita wajib lajĕŋ tansaḥ aṅèṅĕti, kadadosan tumindakiŋ saréṅat lan tarékat. amargi iṅgiḥ watakiŋ hawa napsu iṅkaŋ sampun sakuṭu punika iṅkaŋ ṅaliŋ aliṅi panduluniŋ sukṣma ḍatĕŋ saŋ sabda.
amila sapunika prayogi katata lampahipun rahsaniŋ gĕsaŋ sagĕda ḷĕstari dumuginiŋ lahir jumĕḍul sahé, laṅkuŋ rumiyin kita prayogi aṅèṅĕti, kuwajiban kita ḍatĕŋ gusti allaḥ, tumrap tiyaŋ iṅkaŋ ṅèlmu, mĕṅgahiŋ kapracayanipun makatĕn :
1. kita wajib aṅèstokakĕn ḍawuhiŋ gusti allaḥ, baḍé kakarṣakakĕn kagĕm punapa kémawon, kita wajib aṅlampahi kaṇṭi èṅĕt.
2. kita wajib apitados, yèn gusti allaḥ botĕn baḍé anikṣa ḍatĕŋ kita, naṅiŋ malaḥ aṅrĕkṣa, supados gĕsaŋ kita sagĕd sahé, lan turut. punapa maliḥ gusti allaḥ mĕṣṭi sampun ñaḍiyani papañcèniŋ kabĕtahan kita.
tumrap iṅkaŋ sampun pana ḍatĕŋ ghaib, punika tumindakipun sampun botĕn miliḥ lan nampik, namuŋ pasraḥ boṅkokan ḍatĕŋ iṅkaŋ murbèŋ gĕsaŋ. wontĕnipun makatĕn jalaran manahipun sampun sagĕd tumanĕm ḍatĕŋ tindak utami, ṅantos dados pakaṛĕman.
iŋ sabĕn dintĕn manawi kita purun aṅrahos rahosakĕn lampahiŋ rahsa kalayan manaḥ wĕniŋ, sayĕkti karahosiŋ jro rahsa isi ḍawuhiŋ gusti saŋ sabda. mĕṅgaḥ tumandukipun makatĕn :
gusti saŋ sabda ḍawuḥ, iṅkaŋ nampèni ḍawuḥ wahu sukma, lajĕŋ tumurun ḍawuḥ ḍatĕŋ rahsa, lajĕŋ ḍawuḥ ḍatĕŋ jantuŋ, lajĕŋ katampèn ati, dumugi iŋ ṅriki kita wajib ṅatos atos, amargi manawi kiraŋ sĕtiti, tuwin kiraŋ sabar, sok kalèntu kaṛĕpiŋ ati piyambak, iṅgiḥ punika ñut utawi krĕntĕg, manawi punika katurut padatanipun sok rèwèl, amila tumètèsiŋ ḍawuḥ sakawit ḍatĕŋ ati, aṅgèn kita ñĕpĕṅi iṅkaŋ sabar, sayĕkti krahos rasaniŋ rahsa iṅkaŋ alus isi ḍawuḥ punapa, manaḥ kita wajib aṅlanturakĕn kémawon, upaminipun dipun ḍawuhi : sira tilika mĕñaŋ ĕṅgoné sadulurmu panularan. iŋ maṅka kita botĕn gaḍaḥ kaparluwan punapa punapa, tumrap ḍatĕŋ saḍèrèk kita wahu. sanadyana makatĕn wajib kita iṅgiḥ aṅlanturakĕn kémawon, lajĕŋ ḍawuḥ katampèn aṅĕn aṅĕn, wontĕn iŋ ṅriku praŋ ramé, amargi sakiŋ botĕn gaḍaḥ bĕtaḥ wahu. prayogi kalanturakĕn. lajĕŋ ḍawuḥ ḍatĕŋ budi, ugi praŋ maliḥ sumĕdya ñĕgati lampaḥ, prayogi kalanturakĕn. lajĕŋ ḍawuḥ ḍatĕŋ pikiran, iŋ ṅriku pĕraṅipun alus, prayogi kalanturakĕn. lajĕŋ ḍawuḥ ḍatĕŋ pañcadriya, lajĕŋ katampèn badan namuŋ sadarma lumampaḥ aṅèstokakĕn ḍawuḥ. saṛĕŋ dumugi paṅgénaniŋ saḍèrèkipun wahu, pinaṅgiḥ kaḷĕṛĕsan saṅĕt, déné wontĕn parlu iṅkaŋ wigatos, baḍé kéṅkénan murugi dèrèŋ maṅkat, sampun ḍatĕŋ piyambak, tindak makatĕn punika mĕmpanipun kadosdéné tèḷĕgram tanpa kawat, tuwin tumindak sanès sanèsipun maliḥ, upaminipun : kita baḍé jagoŋ, sampun maṅkat lumampaḥ sawatawis tĕbiḥ, wusana wontĕn iŋ margi mak grĕg krahos rahosiŋ gĕsaŋ cĕṭa kapuriḥ waṅsul mantuk. kita prayogi botĕn lajĕŋ jagoŋ, naṅiŋ parlu mantuka rumiyin, añatakna rahosiŋ gĕsaŋ wahu wontĕn kaparluwan punapa? manawi aṅgèn kita ṅĕñcupi botĕn kalèntu, sayĕkti kasuñatan iŋ griya wontĕn kaparluwan punapa anakipun sakit dadakan, punapa bojonipun iṅkaŋ sakit.
manawi kita aṅlĕṛĕsi ḷĕṅgaḥ piyambakan wontĕn iŋ griya, kula aturi ṅĕmatakĕn sasmitaniŋ jagad iṅkaŋ maḷĕbĕt tumandukipun ñaṛĕṅi rahsaniŋ gĕsaŋ, sayĕkti karahos cĕṭa pariŋ ḍawuḥ, upaminipun baḍé wontĕn tamu, tuwin kaparluwan sanès iṅkaŋ élok.
mĕṅgaḥ patrap makatĕn punika salajĕṅipun kaaṅkaha sagĕdipun tumindak iŋ sabĕn dintĕn, dados sagĕd anĕtĕpi sĕsĕbutan : loroniŋ atuṅgil, sampun jumbuḥ karṣaniŋ gusti lan kaṛĕpiŋ kawula dados satuṅgal. paribasanipun : sĕtiyariŋ manuṅsa punika kantun nututi kémawon. utawi : wĕruḥ iŋ panuju ḍatĕŋ karṣaniŋ gusti, makatĕn salajĕṅipun. naṅiŋ prakawis punika botĕn kéṅiŋ dipun piyagaḥ, utawi tindak sĕmbrana, awit sakiŋ gawat sarta alusipun. prayogi dipun talatosi kémawon, amila dadosa kita tumindak punapa kémawon, kita wajib èṅĕt ḍatĕŋ kawaṣpadaniŋ batos, iŋ wusana manawi kita sampun kulina sagĕd tumanĕm iŋ tindak kaalusan, utawi sagĕd nuju rahosiŋ gĕsaŋ, iŋ ṅriku sagĕd katitik wohipun iṅkaŋ sahé, satibamalaṅanéya namuŋ sarwa kaḷĕṛĕsan kémawon, tĕmahan dados tutuladaniŋ sanès. naṅiŋ makatĕn punika sawĕk séṅgolaniŋ rahsa, utawi sawĕk dumugi pamaṛĕmiŋ tindak, dèrèŋ sagĕd pana ḍatĕŋ kasuñatanipun, amila iṅgiḥ parlu dipun lajĕṅakĕn dumuginiŋ makripat, supados saya anambahi kandĕliŋ piyandĕlipun, sagĕd nama sampurṇa, utawi dumuginiŋ maṛĕm babar pisan.
4. makripat.
iṅkaŋ dipun wastani makripat, punika lampaḥ aṅawruhi ḍatĕŋ allaḥ, iṅgiḥ punika allaḥ iṅkaŋ sajati, iṅkaŋ amĕṅkoni iŋ jawi sarta saḷĕbĕtiŋ ḍiri kita pribadi, lampaḥ punika sinĕbut lampaḥ iṅkaŋ agĕŋ piyambak.
mĕṅgaḥ pahédahipun kita parlu pana ḍatĕŋ kasuñatan punika makatĕn :
1. anambahi agĕṅiŋ kapitadosan kita, iŋ wusana sagĕd ḷĕṅgaḥ iŋ tĕṅaḥ ḷĕṛĕs, manaḥ kita botĕn kagétan.
2, manaḥ sagĕd wicakṣana, sadaya pikajĕṅaniŋ liyan, kabĕtahan kita iṅkaŋ dèrèŋ kalampahan, punika sadaya sagĕd kacakup wontĕn iŋ saḷĕbĕtiŋ batos kita piyambak, cuṇḍukipun kalihan ṛĕmiŋ nétra.
pĕpuṅkasanipun sagĕd aṅicipi pĕjaḥ, utawi glaḍi mati sajroniŋ urip, sagĕd wikan gĕsaŋ iṅkaŋ tanpa rahos paṅrahos, sarta prabot sanès sanèsipun. iŋ wusana dados wawayaṅan béñjiŋ lampahiŋ roḥ wĕkdal sakharatul mahot, sapunika sampun botĕn was sumĕlaŋ maliḥ maliḥ.
awit sakiŋ punika, sarèhniŋ sampun tétéla agĕŋ saṅĕt pigunanipun, amila kita iṅgiḥ wajib tumindak. naṅiŋ kadospundi patrapipun? iṅgiḥ punika iṅkaŋ dipun wastani : patrap sĕmèdi ĕniŋ.
patrap sĕmèdi ĕniŋ punika goloṅan patrap iṅkaŋ gawat piyambak, amila botĕn anèḥ, sawĕdalipun buku wirid purwa madya wasana, cap capan iṅkaŋ sapisan, kaṭaḥ para saḍèrèk sami ḍatĕŋ iŋ griya kula, parlu nĕraṅakĕn alaṅan warṇi warṇi iṅkaŋ añjalari wuḍar, iṅkaŋ kĕlimraḥ alaṅanipun wahu makatĕn :
1. sakiŋ aṅlĕripun, kĕlajĕŋ dados tiḷĕm.
2. aṅgĕr miwiti patrap, napas malaḥ bantĕr paṅaṅsuripun, tĕmahanipun tansaḥ ura kémawon.
3. sampun sagĕd ṅañcik iŋ pañcamaya, naṅiŋ kiraŋ tahan pamĕḷĕṅipun, tĕmahan wuḍar maliḥ.
mĕṅgaḥ iṅkaŋ makatĕn punika iṅgiḥ pañcèn sampun saḷĕṛĕsipun, tiyaŋ sawĕg ajar ajar ṅambaḥ iŋ kaalusan, katarik sakiŋ dèrèŋ pana ḍatĕŋ lagoniŋ patrap. naṅiŋ iṅgiḥ sagĕd ugi katarik kiraŋ cĕṭaniŋ aṅgèn kula gĕlarakĕn pipiridan. amila sawĕdalipun cap capan iṅkaŋ kapiŋ kaliḥ punika, kula éwahi sawatawis, muriḥ radi cĕṭa panampiniŋ para saḍèrèk. éwadéné manawi takṣiḥ dèrèŋ sagĕd dados, sampun ṅantos kaguṅan paṅgaliḥ èwĕt pakèwĕt, kĕpaṛĕṅa lajĕŋ maṅgihi kula, pañcèn sampun kula sĕḍiyani kawruḥ kula aṅgé kurban ḍatĕŋ para saḍèrèk, kalayan lalahanan. iŋ paṅaṅkaḥ sĕdyaniŋ manaḥ kula namuŋ dadosa mitra iṅkaŋ satuhu (sami sami).
amaṅsuli bab patrap sĕmèdi ĕniŋ, iṅkaŋ laṅkuŋ rumiyin kita wajib maṅrĕtos manawi baḍé añjumĕnĕṅakĕn wontĕn iŋ bétal makmur. miturut kawontĕnan iŋ ṅriku, mĕṅgaḥ iṅkaŋ pariŋ ḍawuḥ kawicakṣanan, pañcèn iṅgiḥ alus tuwin ḷĕbĕt saṅĕt kamaripun, botĕn sagĕd dinulu déniŋ nétra kĕpala. naṅiŋ iŋ sarèhniŋ sampun dados papacaṅan kita, ṅatos binasakakĕn jatukrama iṅkaŋ satuhu, kawula iṅgiḥ gaḍaḥ péraṅaniŋ kaalusan, kados ta : panduluniŋ sukma punika iṅgiḥ namuŋ kalawan pramana, pamiṛĕṅiŋ sukma, taṅaniŋ sukma, paṅucapiŋ sukma, iṅgiḥ namuŋ kalawan rahsa, dados alus sami alus.
wondéné paṅrakitiŋ sĕmèdi punika makatĕn :
amiliha wañci iṅkaŋ sĕpi (sĕpiniŋ kaṛĕp, manaḥ iṅkaŋ mardika) prayoginipun iŋ wañci dalu.
paṅgénan iṅkaŋ sakéca (iŋ pundi sumèlèhiŋ badan iṅkaŋ pinuju krahos sakéca).
añudaa ḍahar sĕkul sawatawis, mĕṅgaḥ pahédahipun : manawi paḍaran radi koṭoŋ, urubiŋ napsu iṅkaŋ asalipun sakiŋ gĕni, sagĕd murub antĕŋ, iŋ wusana aṅgèn kita narik roḥ sagĕd sakéca lan èṇṭèŋ, déné manawi paḍaran kuwaṛĕgĕn, gĕni wahu botĕn murub, namuŋ mĕṅaṅaḥ kumĕṇḍĕŋ kukusipun, tĕmahan añjalari pĕpĕtĕŋ, lajĕŋ awrat namuŋ baḍé saré kémawon.
manawi baḍé miwiti patrap, punapa iṅkaŋ dados wirahosiŋ manaḥ kita, laṅkuŋ prayogi katĕmbuṅakĕn sarana batos kémawon (juru sabda mĕṣṭi sampun maṅrĕtos lan ṅawuniṅani punapa iṅkaŋ dados èṣṭiniŋ manaḥ kita). lajĕŋ ambikak patrap kaṇṭi jawab makatĕn : sirkun, datkun, saŋ naya ghaib, sira mĕtua, ana gawé...
lajĕŋ miwiti ṅĕṛĕmakĕn nétra, ṅĕniṅakĕn cipta, aṅracut kaṛĕp saṅaŋ prakawis, kaklĕmpakakĕn dados sakuṅgal, kaalusanipun sagĕda nuṅgil kalihan rahsa.
lampahiŋ napas katataa iṅkaŋ sarèḥ laṅkuŋ rumiyin. sasampunipun makatĕn, ilat kapadalna iŋ cĕṭak, pahédahipun : napas wahu sampun ṅantos mĕdal iŋ lésan, naṅiŋ kéṅiŋ mĕdal iŋ grana.
lajĕŋ anindakna ṅukut, iṅgiḥ punika narik roḥ iṅkaŋ ṛĕsik satitahipun kémawon, sarana nupus, iṅgiḥ punika aṅin iṅkaŋ añjog iŋ nétra. panarikipun sakiŋ giṭok, kita sagĕd krahos aṅlĕr, dumugi iŋ tĕṅgok, wontĕn iŋ ṅriku sagĕd tĕmpukan aṅin tanapas, mlĕbĕtipun sakiŋ jawi ḍatĕŋ grana, dumugi iŋ tĕṅgok tĕmpukan kalihan nupus. tĕrus kahiṅgaḥna dumugi iŋ bétal makmur.
sayĕkti kasuñatan, manawi iṅkaŋ miṅgaḥ wahu roḥ ṛĕsik, muka kita krahos patiŋ grimiŋ, prayogi kakèndĕlna kémawon, maṅké ical piyambak. manawi iṅkaŋ miṅgaḥ wahu roḥ ṛĕgĕd, siraḥ krahos ṅĕlu, tuwin krahos jĕbobog, punika botĕn prayogi kalajĕṅakĕn, dipun waṅsuli maliḥ kémawon iṅkaŋ sarèḥ.
manawi saŋ pramana sampun sagĕd jumĕnĕŋ wontĕn iŋ bétal makmur, pandulunipun iṅkaŋ mĕḷĕŋ, sampun ṅantos kĕḍèp, iŋ ṅriku kita kéṅiŋ kawastanan maḷĕbĕt iŋ alam : pañcamaya. punapa iṅkaŋ katiṅalan iŋ alam ṅriku, sakiŋ panduluniŋ pramana, kita sagĕd aniṅali kawontĕnan pĕtĕŋ ḍĕḍĕt tanpa watĕsan, saḷĕbĕtiŋ pĕpĕtĕŋ wontĕn cahya patiŋ gĕmbuḷĕŋ awarṇi warṇi, kuniŋ, biru nèm, pĕṭak, gilir gumanti aṅlimputi. lalampahan punika dédé prakawis iṅkaŋ èṇṭèŋ, amargi radi sawatawis daṅu. naṅiŋ sampun ṅantos éwaḥ, kalajĕṅna pamĕḷĕṅipun. sanadyana ṅrĕkahos kados punapa, niyat kita parlu kĕñcĕŋ.
ḍawuhiŋ ṅèlmu : aja sumĕlaŋ, ṅandĕla bahé.
sapunika kita kantun amuṣṭi tékad sawiji, amargi sampun tétéla manawi kita sampun botĕn sagĕd béṅkas pĕpĕtĕŋ iṅkaŋ tansaḥ ṅlimputi, amila prayogi lajĕŋ pasraha boṅkokan, tĕgĕsipun lajĕŋ aṅĕmpakna salat dahim, iṅgiḥ punika dunuṅiŋ kapracayan kita, anĕraṅakĕn biliḥ botĕn wontĕn maliḥ maliḥ iṅkaŋ sagĕd béṅkas pĕpĕtĕŋ, kajawi namuŋ allaḥ piyambak.
kocapa, manawi tĕtĕp iŋ kapracayan kita, sayĕkti lajĕŋ katarimaḥ, iŋ ṅriku wontĕn kahélokan, wĕṅaniŋ rahsa, sirṇaniŋ pañcamaya, namuŋ sakĕclapan, kita sampun santun sasawaṅan. niṅali punapa? iṅgiḥ punika dunuṅipun maṅgèn iŋ alam : insan kamil (paṅgĕsaṅan tumrapiŋ kabĕtahan iŋ alam duña). alam punika paséwakanipun saŋ guru jati (saŋ sabda) sadaya paṅèṣṭi kita wahu, sayĕkti aṅsal waṅsulan iṅkaŋ tĕtĕp botĕn naté cidra, tuwin iṅgiḥ pañjĕnĕṅanipun punika iṅkaŋ aṅasta sadaya papĕṣṭèniŋ manuṅsa. dados tumrapiŋ tiyaŋ iṅkaŋ ahli makripat, kados kiraŋ parlu sahupami gaḍaha pañuwun iṅkaŋ élok élok, malaḥ laṅkuŋ utami manawi nindakakĕn patrap sĕmèdi botĕn sarana aṅèṣṭi punapa punapa, iŋ ṅriku kita sagĕd aniṅali papĕṣṭèniŋ badan kita, tumrap kadadosan iṅkaŋ baḍé ḍumawaḥ. amargi samobaḥ mosik kita punika sampun kawĕṅku iŋ papĕṣṭèn. wondéné asaliŋ papĕṣṭèn punika sakiŋ pakarti kaliḥ prakawis, iṅgiḥ punika :
1. pakarti turunan, wĕkdal bapa biyuŋ baḍé nitisakĕn, iŋ wañci wahu bapa gaḍaḥ tañcĕp lagoniŋ pakarti punapa, punika sarinipun sagĕd anumusi dados papĕṣṭèniŋ putra.
2. pakartinipun piyambak, wĕkdal sampun sagĕd nindakakĕn pakarti piyambak, sanadyan awon utawi sahé, punika sadaya sami sumari, déné sari wahu ugi lajĕŋ dados papĕṣṭèn.
wondéné manawi kita sampun kulina nindakakĕn patrap sĕmèdi, iŋ rahos mĕṣṭi sagĕd karahos sĕṅsĕmiŋ manaḥ, tuwin sagĕd gaḍaḥ daya : botĕn kagétan, botĕn gumunan, botĕn mélikan, botĕn gugon tuhon, tuwin sasaminipun. laṅkuŋ laṅkuŋ manawi kita sagĕd gambuḥ, sanadyan botĕn anindakakĕn patrap sĕmèdi, manawi pañcèn baḍé wontĕn kaparluwan tumrap ḍatĕŋ kita, kita mĕṣṭi dipun pariṅi maṅrĕtos laṅkuŋ rumiyin déniŋ saŋ sabda, amila lajĕŋ kéṅiŋ dipun wastani tiyaŋ wicakṣana.
mĕṅgaḥ papaṅkataniŋ ṅèlmi, tiyaŋ iṅkaŋ sampun sagĕd anindakakĕn kawicakṣanan, punika ḷĕṅgahipun sawĕg gambuḥ iŋ madya, tĕgĕsipun kalaṅkuṅanipun wahu namuŋ tumrap kaṅgé iŋ alam duña, naṅiŋ iṅgiḥ sampun lowuŋ saṅĕt.
wondéné manawi para saḍèrèk mĕmpĕŋ iŋ paṅgayuḥ, sumĕdya baḍé ḷĕṅgaḥ ḍatĕŋ kawusanan, sampun kuwatos, mugi kĕpaṛĕṅa ṅulinakakĕn patrap sĕmèdi tanpa paṅèṣṭi, bokmanawi maṅké pañjĕnĕṅan sagĕd maṅrĕtos piyambak. amargi manawi kita sampun wanuḥ kalihan saŋ sabda, mĕṣṭi kita sampun pana ḍatĕŋ lagéyan paṅrakitiŋ patrap sĕmèdi, iṅkaŋ mĕṣṭinipun sagĕd dados. amila kantun ñĕṅkakakĕn satataran, iṅkaŋ bédaniŋ lagéyan botĕn sapintĕna.
kaṅgé ṛĕṅĕŋ ṛĕṅĕŋ luwariŋ sapuḍĕṇḍa.
1. purwakanya sinawuŋ mamanis, nurut wiji mula bukanira, duk iŋ ṅuni caritané, nabi adam karuhun, uṅgyanira ginoḍa iblis, aṅuṅkurkĕn hyaŋ sukma, kaŋ aṅguŋ tutuluŋ, mélik iblis paṅglĕmbugnya, añaṅgĕmi sagĕd sami lan hyaŋ widdhi, tĕmahan maṅgiḥ dosa.
2. praptèŋ maṅkin dosa aṅrakĕti, mriŋ saguṅiŋ tiyaŋ ṅarcapada, sampun sirṇa kasucèné, naṅiŋ allaḥ satuhu, maha wĕlas lan maha adil, wĕlasnya pariŋ sabda, lawan toya iḍup, jinĕjĕr dadya panutan, tataniŋ rèḥ kaŋ manut sabdaniŋ widdhi, yĕkti maṅgiḥ raharja.
3. watĕkira kaŋ amriḥ tan yukti, winasuha dèn koñjĕm iŋ kisma, tĕmaḥ gampaŋ paṅĕrèhé, raga darma lumaku, kĕkĕrané sajroniŋ batin, gawat kaliwat liwat, cuṇḍukiŋ panuju, dèn èṣṭia jroniŋ nala, tumandukiŋ kaŋ rasa sawiji wiji, wĕniṅé aṅaléla.
4. adilira jĕjĕg aṅadili, luluṅidé kaŋ kinarya taṇḍa, dumunuṅiŋ prakarané, yèku pralambaṅipun, lakuniŋ rèḥ patrap sĕmèdi, mati sajroniŋ gĕsaŋ, watĕknya linampus, rinacut mriŋ kasuñatan, mriḥ tétéla luwariŋ kaŋ dosa yĕkti, tan maṅguŋ sĕmaŋ sĕmaŋ.
5. sasandiné iṅkaŋ aṅlimputi, prataṇḍané iṅkaŋ tinarima, sampun sirṇa pĕpĕtĕṅé, puniku yĕktinipun, tan lyan sakiŋ nugrahèŋ widdhi, jĕjĕgiŋ paṅadilan, hawanya wus lampus, jumĕnĕŋ sukma pramana, amikani pakaryan iŋ sunya ruri, saŋ sabda iṅkaŋ kwasa.
6. tuṅgal warṇa kalawan sirèki, wujud loro loroniŋ atuṅgal, bisa mĕlok panduluné, ḍasar élok kalaṅkuŋ, jroniŋ alam hidayat jati, baḍariŋ sapuḍĕṇḍa, kawĕḍar sadarum, rumaṅsuk paḍaŋ trawaṅan, sahisiniŋ bhawana pan wus kajoḍi, trampiliŋ rahsa mulya.
7. laḥ sumaṅga pra marṣudèŋ ṅèlmi, magèṣṭia lampaḥ kaŋ sañata, tinata kalawan sarèḥ, ruruḥ lan ambĕk sadu, dadalannya ṅèlmu sajati, titis tatas trawaca, ĕsahiŋ pandulu, luluṅidé yya kacurṇan, nĕŋ niṅiŋ tyas kaŋ tajĕm patrapiŋ ḍiri, rarasané sĕmbada.
8. prasĕmoné kalaṅkuŋ asuṅil, ṅibaraté lir miṅgaḥ iŋ arga, gumuḷĕŋ katon grumbulé, juraṅira asiṅup, karya maras kaŋ yun lumaris, ṅrasa taṅèḥ tumĕka, saluhuriŋ gunuŋ, giḥ makatĕn paṅiranya, janma iṅkaŋ kapiḷĕt iŋ tri prakawis, suṅkan nulad sarjana.
9. lamun janma kaŋ wus ṅinum wariḥ, tirta marta tan rumaṅsa awrat, èṇṭèŋ sĕnĕŋ tumindaké, drubikṣa datan purun, aṅrabasa nĕdya tan yukti, wit kasoran kuwasa, dayaniŋ saŋ mulku, kaŋ wus rakĕt tutuṅgalan, gambuḥ gambèŋ sari ratri datan kari, kalis iŋ rèḥ ruara.
**************
wasana
iŋ wasananipun kita punika baḍé pĕjaḥ, naṅiŋ kadospundi. tiyaŋ namuŋ baḍé pĕjaḥ kémawon, dadak mawi tatanan warṇi warṇi.
mĕṅgaḥ wontĕnipun kita ṅupados ṅèlmu, utawi ṅaṅgé agami, punika iŋ tékad sajatosipun botĕn baḍé pĕjaḥ, utawi ṅupadosi sumèlèhiŋ pĕjaḥ punika kadospundi?
tiyaŋ iṅkaŋ sampun kadunuṅan ṅèlmu, amastani pĕjaḥ punika, iṅkaŋ pĕjaḥ hawa kamurkanipun (prabot éṅgal) déné jiwanipun (prabot lami) sampurṇa waṅsul ḍatĕŋ alamipun lami, laṅgĕŋ salaminipun.
amila sadèrèṅipun kita amĕḍarakĕn lampahiŋ sakharatul mahot, laṅkuŋ rumiyin kula añariyosakĕn añcasiŋ tiyaŋ pĕjaḥ, mĕṅgahiŋ tékad iṅkaŋ ḷĕṛĕs makatĕn dunuṅipun :
1. marginipun tiyaŋ pĕjaḥ punika, kita wajib èṅĕt duk nalika patrap sĕmadi, gusti nuṅgil lawan kita, sampun botĕn ṅolaḥ ṅaliḥ paṅgénan. sarta sampun botĕn maṅéran ḍatĕŋ wujud.
2. saṅunipun tiyaŋ pĕjaḥ, punika namuŋ katrĕsnan kita ḍatĕŋ allaḥ, sagĕda sampurṇa lahir batin.
3. pinaṅgihiŋ pĕjaḥ, punika tékad pasraḥ utawi suméṇḍé ḍatĕŋ karṣaniŋ allaḥ.
4. paṅgénaniŋ pĕjaḥ, punika dumunuŋ iŋ tiga tiganiŋ atuṅgil (urip+kaŋ gawé urip+kaŋ ṅuripi). 5. kadadosaniŋ pĕjaḥ punika gĕsaŋ laṅgĕŋ, sirṇaniŋ kawula : tĕtĕp jumĕnĕŋ gusti balaka (dédé gusti, dédé kawula).
sasampunipun kita añumĕṛĕpi dunuṅiŋ tékad, sapunika anata lampahiŋ sakharatul mahot. añaṇḍi kawruhipun kyayi agĕŋ tarub, iṅkaŋ tumurun ṅantos dumugi sapunika. namuŋ kapĕṇḍĕt cĕkak ahos saparlunipun.
kita wiwit amapan patrap kadosdéné duk samadi, namuŋ taṅan katumpaṅna iŋ ḍaḍa sĕḍakĕp.
iṅkaŋ ḍiṅin lampahiŋ roḥ sakiŋ badan, lajĕŋ wiwit dalamakan, mlampaḥ miṅgaḥ dumugi jĕṅku, miṅgaḥ maliḥ dumugi wudĕl, lajĕŋ ḍatĕŋ ati, lajĕŋ ḍatĕŋ tĕṅgak, lajĕŋ ḍatĕŋ rahi, lajĕŋ ḍatĕŋ nétra, sawĕk kèndĕl.
sapunika sampun wiwit dados jalaraniŋ pamañcadiŋ tiṅgal duña, amargi sampun mañcat iŋ jaman cipta ṛĕsmi, iŋ alam ṅriku iṅkaŋ katiṅal namuŋ pĕtĕŋ ḍĕḍĕt, iṅgiḥ punika jaman iṅkaŋ sami mĕdal sakiŋ dat iṅkaŋ alit alit, dados margi sirṇaniŋ rasa iŋ duña, amargi sampun iṅoñcadan baṅsa kijab kisma. alam punika dipun wastani akadiyat.
sasirṇaniŋ warṇa cĕmĕŋ, lajĕŋ santun abrit, sadaya warṇi abrit, dipun wastani alam wahdat, iŋ ṅriku kaṭaḥ rurupan patiŋ pañcurat, lan mañcur mañcoroŋ gumĕbyar, manawi kiraŋ santosaniŋ tékad, kaṭaḥ iṅkaŋ korup ḍatĕŋ panasaran, amargi iŋ ṅriku kaṭaḥ goḍa ṛĕñcana iṅkaŋ laṅkuŋ élok.
sasirṇaniŋ warṇa abrit, lajĕŋ santun kuniŋ, dipun wastani alam wakadiyat, iṅgiḥ punika sirṇaniŋ kijab pĕpĕtĕŋ, iŋ ṅriku wontĕnipun paṅaran aran, goḍa ṛĕñcana katiṅal anak rabi, bapa biyuŋ, guru, mitra iṅkaŋ dipun sĕnĕṅi, punika sadaya sami anuju iṅkaŋ dados pakaṛĕman kita, naṅiŋ sajatosipun ṅajak ḍatĕŋ panasaran. mila ṅagĕsaŋ sampun sok kĕpatuḥ léléméran, supados botĕn gampil kabujuk.
sasirṇaniŋ warṇa jéné, lajĕŋ santun pĕṭak, dipun wastani alam arwaḥ, sadaya katiṅal pĕṭak, iṅgiḥ punika paṅgénaniŋ bĕgja cilaka, paribasanipun : luput pisan kĕna pisan, amargi sampun dumugi pañcĕr, iŋ ṅriku ugi kaṭaḥ goḍa ṛĕñcana laṅkuŋ agĕŋ tinimbaŋ iṅkaŋ sampun, amila kita wajib èṅĕt ñuwun paṅawasa, supados iṅkaŋ aṅgoḍa wahu sumuṅkĕma sadaya, iŋ ṅriku tékad kita kĕdaḥ santosa. sampun ṅantos kèlu kawontĕnan iṅkaŋ katiṅal.
lajĕŋ dumugi alam misal, iṅgiḥ punika kaḍatoniŋ aṅĕn aṅĕn.
lajĕŋ dumugi alam ajĕsam, iṅgiḥ punika kratoniŋ budi iṅkaŋ aguŋ, iŋ ṅriku kaṭaḥ saṅĕt malahékat iṅkaŋ ambĕkta swarga, naraka, ambujuk ḍatĕŋ kita, iṅkaŋ makatĕn punika prayogi kapahibĕn kémawon, amargi swarga naraka punika botĕn wontĕn. para malahékat wahu sami rumahos liṅsĕm, jalaran kawĕlèḥ sĕdyanipun, iŋ wasana sami késaḥ piyambak.
sasampunipun makatĕn lajĕŋ wontĕn margi prapatan (bahétullaḥ) manawi kita sampun dumugi tĕṅaḥ prapatan, kita wajib aṅèṅĕti kuwasanipun bétal makmur tuwin bétal mukaram, tĕgĕsipun iṅkaŋ kumandĕl iŋ tékad, saha iṅkaŋ waṣpada, lajĕŋ sumĕṛĕp cahya lir tawon gumana, tuwin wontĕn maliḥ cahya gumaṇḍul tanpa caṇṭélan, tuwin maliḥ cahya bundĕr kuniŋ kapuranta, iŋ jro isi manuṅsa, warṇinipun sami kita, sadaya punika sami ñukani babana iṅkaŋ éndaḥ sarta ñata, iṅkaŋ makatĕn sampun ṅantos kèlu, kita wajib aṅèṅĕti martabat tiga, iṅgiḥ punika :
1. roḥ rokani, paṅgénanipun iŋ ati sanubari.
2. roḥ badan rohkani, paṅgénanipun iŋ ati maknawi.
3. roḥ kudus, paṅgénanipun iŋ ati siri.
tuwin aṅèṅĕtana, nalika takṣiḥ gĕsaŋ iŋ duña sampun aṅantukakĕn titipanipun bapa biyuŋ 8 prakawis, iṅkaŋ ḷĕṅgaḥ jasmani.
1. kulit, nalika têtak tuwin kapĕraŋ.
2. utĕk, nalika cukil kupiŋ.
3. otot, nalika kĕṭok kĕṭok kuku.
4. baluŋ, nalika untu ompoŋ.
5. rambut, nalika juṅkatan.
6. dagiŋ, nalika sakit korèṅĕn.
7. gĕtiḥ, nalika sakit kéṅiŋ gaman.
8. suṅsum, nalika ṅĕdalakĕn koma.
sadaya wahu sampun kapasrahakĕn bapa kuwasa ibu pratiwi, nalika kita gĕsaŋ iŋ duña, sakṣinipun saḍèrèk sakawan kalima pañcĕr, tuwin malahékat sakawan.
déné titipanipun allaḥ 8 prakawis, iṅgiḥ punika : 1. cahya, 2. budi, 3. rahsa, 4. kaṇṭa, 5. warṇa, 6. ambu, 7. aṅĕn aṅĕn, 8. urip.
sadaya punika sampun sami mantuk ḍatĕŋ ĕṅgènipun piyambak piyambak, kawrat martabat 7 iṅkaŋ dumunuŋ iŋ aṅga kubur sampurṇa sakiŋ kodrat iṅsun.
sasampunipun kita aṅèṅĕt èṅĕt iŋ ṅiṅgil punika, kita lajĕŋ sumĕṛĕp sahiṅga bumbuŋ rubuḥ, naṅiŋ sagĕd ébaḥ piyambak, sarta iŋ ṅlĕbĕtipun isi cahya, iŋ ṅriku paṅrahos kita, rasukan kita iṅkaŋ kita aṅgé, dipun walik sakiŋ wiṅkiŋ, dados kados dipun sérup, lajĕŋ mak jlĕg, kita sampun ṅaliḥ paṅgénan, wus tan ana apa apa kaŋ rinasa, kajaba muŋ nikmat munpaṅat, ora luwé, ora arip, naṅiŋ muŋ ḷĕga, sĕnĕŋ, paṛĕŋ, suka, laṅgĕŋ salawasé.
amin.
iŋ ṅaṇḍap punika minaṅka pralambaŋ tumrap iṅkaŋ sami ṅudi ḍatĕŋ ṅèlmu kasampurṇan, mĕṭik aṅgitanipun sarjana iŋ jaman kina, iṅkaŋ sampun kalimraḥ kaṅgé siṇḍénanipun para laré.
lir ilir, ilir ilir, tanduré wus sĕmilir. tĕgĕsaṅpun : guru iṅkaŋ sampun kawahyon, paṅandikanipun sagĕd damĕl siliriŋ liyan, solaḥ bawanipun prayogi dados tutuladan.
tak ijo royo royo, tak sĕṅguḥ tĕmantèn añar. tĕgĕsipun : tiyaŋ iṅkaŋ nĕmbé maguru ṅèlmu kasampurṇan, punika lagoniŋ tindakipun lajĕŋ katiṅal béda kalihan nalika dèrèŋ maguru, rumiyin kĕṛĕp gorèḥ manahipun tuwin sĕḍihan, sapunika katiṅal ayĕm tuwin antĕŋ.
caḥ aṅon, caḥ aṅon, pènèkna, blimbiŋ kuwi, luñu luñu pènèkna, tĕgĕsipun : ḍawuhipun guru ḍatĕŋ tiyaŋ iṅkaŋ sumĕdya ṅudi ṅèlmu, kapuriḥ nĕtĕpi saḍawuhiŋ ṅèlmu, sanadyana ṅrĕkahos aṅgèniŋ baḍé nindakakĕn, iṅgiḥ radi dipun jiyat, amargi baḍé dados tiyaŋ utami, punika pañcèn iṅgiḥ radi aṅèl.
kaṅgo masuḥ dodotira, dodotira kumitir bĕḍaḥ piṅgir. tĕgĕsipun : manaḥ iṅkaŋ tansaḥ samar samar, punika pakaryaniŋ dosa, amila prayogi dipun ṛĕsiki, sarana pitĕdahiŋ ṅèlmu, sagĕda ical ṛĕgĕdipun, lajĕŋ dados paḍaŋ.
dondomana, jlumantana, kaṅgo séba mĕṅko soré, tĕgĕsipun : sanadyana tiyaŋ sampun kalajĕŋ kĕkaṭahĕn dosa, naṅiŋ manawi purun tumindak aṅlampahi saḍawuhiŋ ṅèlmu, utawi purun anlusur iŋ kaḷĕpatanipun, takṣiḥ sagĕd lajĕŋ dados tiyaŋ utami.
mupuŋ paḍaŋ ṛĕmbulané, tĕgĕsipun : papaḍaṅiŋ allaḥ, mupuŋ siḥ piwĕlasipun gusti allaḥ takṣiḥ agĕŋ saṅĕt rumĕntahiŋ ḍatĕŋ manuṅsa.
mupuŋ jĕmbar kalaṅané, tĕgĕsipun : mupuŋ kita takṣiḥ gĕsaŋ wontĕn iŋ duña, sĕnadyana ĕnèm sarta sĕpuḥ, botĕn wontĕn kasèpipun, ṅudi ṅèlmu kasampurṇan.
ya suraka, surak iya, tĕgĕsipun : manahipun lajĕŋ sĕnĕŋ, ayĕm, tĕntrĕm, tuwin santosa iŋ tékadipun botĕn kasamaran.
mĕṅgaḥ iṅkaŋ makatĕn punika, aggèn kula ñurahos, éwadéné kula ñumaggakakĕn para mahos.
pamaṛĕmiŋ tiyaŋ ṅèlmu.
asmaradana
1. wirayat kaŋ kapaḍan siḥ, yayaḥ kadya maṅgiḥ arta, pan satus èwu kaṭahé, nihan ta pralambaṅipun, trawacanirèŋ tékad, adoḥ katon pĕrak dudu, dumunuŋnya kawaṣpadan.
2. wontĕn maliḥ kaŋ cinaṇḍi, sajatiné tutuṅgalan, ṅawruhana mriŋ ḍèwèké, kaŋ pantĕs sinudarṣana, wahyaniŋ madurasa, sapa wĕruḥ iŋ panuju, sasat sugiḥ rajabrana.
3. kahèṣṭia jroniŋ ati, luluṅidé kaŋ bhawana, kana kana wus nèŋ kéné, wit asalé pra manuṅsa, tuṅgal pañcĕr sañata, tuhu sampurṇa pinuñjul, sabdanira nora cidra.
4. pralambaŋ śri mahèspati, wicakṣana sadu dibya, linulutan mriŋ wadyané, kinèriṅan para raja, tanapi pra jawata, tan lyan prabhawaniŋ ṅèlmu, lèñjèḥnya mriŋ kasuñatan.
rĕpèn ura ura, yèn momoŋ bayi moṇṭaḥ dalu, kawacakna ṛĕpèn kiduŋ punika éṅgal kèndĕl.
mawi kaṛĕṅga sĕkar kinaṇṭi.
بِسْمِاللّهِالرَّحْمنِالرَّحِيْمِ
kinaṇṭi
1. kinaṇṭi iŋ sĕkaripun, yèn sirarṣa momoŋ siwi, lamun budi ṅayaŋ ayaŋ, wacakna kiduŋ puniki, gĕlis mĕnĕŋ dènnya béka, sarta antuk sihiŋ widdhi.
2. pitik tulak pitik tukuŋ, tutulaké jabaŋ bayi, adoḥ krĕmi caciŋ racak, sarab sawané sumiṅkir, si tukuŋ mĕrkuṅkuŋ ṅarṣa, tinulak bali iŋ margi.
3. ki jabaŋ bayi puniku, kakasihira hyaŋ widdhi, rinĕkṣa iŋ malahékat, dèn ĕmoŋ iŋ widadari, pinayuṅan mriŋ hyaŋ sukṣma, kinĕmulan para nabi.
4. sakaṭahé wali kutup, ṅulama lan para mukmin, miṛĕŋ taṅisé ki jabaŋ, prapta apariŋ usadi, musna ilaŋ kaŋ lalara, wĕlagaŋ kalis sasakit.
5. ana kiñjĕṅtaṅis mabur, méñcok anèŋ séla ardi, ṅruṅu taṅisé ki jabaŋ, tumurun sarwi ṅidĕri, ñuwun sarta tinimbulan, ki jabaŋ waluya jati.
6. punapa ta jampènipun, goḍoŋ pasraḥ mriŋ hyaŋ widdhi, bĕras baŋ ḷĕmbahiŋ manaḥ, tĕmu kamunaḥ iŋ ati, adas pinikir iŋ nala, maca slawat puji ḍikir.
7. pan maṅkéné doṅanipun, allohuma adam sarpin, wa atuhu khayatollaḥ, waratuhu ṅalahihi, lakahola walakuwata, cĕp mĕnĕṅa aja naṅis.
8. lamun ki jabaŋ puniku, yèn naṅis surupiŋ rawi, wĕtokna tĕṅahiŋ latar, jĕglukna pisaŋ kapiŋ tri, gawanĕn mriŋ pawon éṅgal, buntĕḷĕn pojokiŋ tapiḥ.
9. kĕmulana kĕmbĕnipun, sarèkna iŋ kasur sari, bantal puji kĕmul allaḥ, ki jabaŋ tumuli guliŋ, wus kapati dènña néndra, ginugaḥ maraŋ hyaŋ widdhi.
10. sapa maṅloŋ maṅloŋ iku, apa ta si maliŋ sĕkti, kinoṅkon maliŋ aguna, kinèn aṅrĕkṣa ki bayi, burunĕn si asu ajag, dèn koṅsi tĕkèŋ jĕladri.
11. dimèkné tĕguḥ rahayu, salamĕt ayya ajahil, myaŋ saguṅé pra ḷĕḷĕmbat, kabèḥ datan ana wani, aṅriḍu gĕṇḍak sikara, saĕṅgoné dipun usir.
12. sakèhé para laḷĕmbut, tan ana kari sawiji, mriŋ ḍaṅkané sowaŋ sowaŋ, muṅgèŋ tĕḷĕṅiŋ jaladri, sinikṣa déra hyaŋ sukṣma, datan pinariṅan pati.
13. kinĕḷĕm jro samodra guŋ, prasamya dèn supatani, nora pinariŋ apura, saguŋ bĕrkasakan éblis, sarèhniŋ baṅsa laḷĕmbat, kĕnèŋ lara luput pati.
14. wus maṅkono jaṅjinipun, kabèḥ bĕrkasakan éblis, ĕjin pĕri pĕrayaṅan, gandarwa lan banaspati, béda kalawan manuṅsa, kĕnèŋ lara tuwin mati.
tamat.
